حكمت خسرواني در انديشة حافظ شيرازي و بررسي امكان تأثير انديشة شيخ اشراق بر آن

Khusrawānī's wisdom in ῌāfiz Shīrāzī's thought and the study of the possibility of the influence of S̲h̲ayk̲h̲ al-Is̲h̲rāḳ's thought on it

شهاب الدين سهروردي از ميراث عرفاني ايران باستان و حكمت خسرواني آن در طرح عظيم فلسفه اشراق خود استفاده كرده است. دو قرن پس از او، خواجه حافظ شيرازي نيز از عبارات متعددي بهره گرفت كه به همان فرهنگ تعلق دارد. نويسنده اين مقاله واژه‌هاي متعددي از نظام فكري اين دو متفكر را، بررسي نموده است تا ميزان تأثير پذيري حافظ از شيخ اشراق را نشان دهد. در اين بررسي، مراجعه به كتب ديني مربوط به فرهنگ ايران باستان، آثار شيخ اشراق و ديوان اشعار حافظ مورد توجه بوده است. نويسنده با استفاده از چگونگي كاربرد آن واژه‌ها، رابطه‌ي جانشيني (paradigmatic) و رابطه‌ي هم‌نشيني (syntagmatic) و در نهايت معرفي درون متني اين كلمات و كلمات وابسته طرحي كلّي از حكمت خسرواني در انديشه‌ي حافظ ارائه كرده و نشان داده است كه حكمت خسرواني او، با وجود مشتركاتي كه با انديشه‌هاي شيخ اشراق دارد، از استقلال و استحكام ويژه‌اي برخوردار است.

S̲h̲ihāb al-Dīn Yaḥyā al-Suhrawardī known as S̲h̲ayk̲h̲-i Is̲h̲rāḳ or “Master of Illumination” (1154 – 1191 AD), believed that some of the kings and prominent personalities of ancient Iran, such as Kayūmarth, Farīdūn, Kay-khusraw, and Prophet Zoroaster, were guided to the right, People of ecstasy, and had a divine spirit (Khuvarna; Farrah;The glory Light) an‎d they had the "light of Ṭāmes" (which annihilates the seeker, leads to a small death in the face of the great death in the great resurrection, which is for all living beings.) and calls his wisdom the “ῌīkmat-i Khusrawānī”. In the intellectual system of (Khwadja) Shams al-Din Muḥammad ῌāfiz Shīrāzī (1315-1390 AD), the names of some kings of ancient Iran such as DJams̲h̲īd and Kay-khusraw, as well as the word "Mughān" had a special place. It seems that ῌāfiz in his poems introduces this Kings as the wise men of "mad̲h̲hab-i Rindān" (religion of “one whose exterior is liable to censure, but who at heart is sound”) and its patterns.