جاري‌سازي نوآوري اجتماعي در اسناد كلان سياستي جهت ارتقاي مشاركت اجتماعي در علم و فناوري (مطالعه موردي سند تحول راهبردي علم و فناوري)

به‌دليل ناكارآمدي شيوه‌هاي مشاركت عموم در علم؛ گفتمان سياست علمي معاصر در پي مدل‌هاي نوآورانه براي افزايش مشاركت عمومي و همكاري ميان‌بخشي توسط دولت‌ها و مردم است و در اين بين شيوه‌هاي مبتني‌بر نوآوري اجتماعي مي‌تواند به شيوه‌هاي جذاب‌تر، مشاركت شهروندان را افزايش دهد. بنابراين پژوهش حاضر به دنبال «جاري‌سازي نوآوري اجتماعي جهت افزايش مشاركت اجتماعي در سند تحول راهبردي علم و فناوري كشور» است كه در سه مرحله مطالعاتي توصيف، چالش‌يابي و ارائه راهكار انجام مي‌شود. ازاين‌رو ابتدا پس از مصاحبه با خبرگان و به‌كارگيري روش تحليل مضمون و دلفي فازي، چارچوب مشاركت اجتماعي در علم و فناوري در متن اسناد بالادستي استخراج مي‌شود. در مرحله دوم متن سند با توجه به چارچوب مستخرج و به‌كارگيري روش تحليل محتواي كمّي ارزيابي مي‌شود. در انتها نيز با پيمايش نظرهاي خبرگان، راهكارهاي مبتني نوآوري اجتماعي براي رفع چالش‌ها شناسايي مي‌شود. ابعاد ناظر بر سنجش مشاركت اجتماعي در اسناد بالادستي عبارتند از: اشاره مشاركت مستقيم به مشاركت اجتماعي، اشاره غيرمستقيم به مشاركت اجتماعي، اهدافي كه به وسيله مشاركت اجتماعي پيگيري مي‌شوند، ابزار تحقق مشاركت اجتماعي و ذي‌نفعان مشاركت اجتماعي. نتايج چالش‌يابي نشان داد به بسياري از مؤلفه‌هاي مشاركت اجتماعي در علم و فناوري در اين سند به اندازه‌ كافي توجه نشده است. در نهايت نيز 25 راهكار مبتني‌بر نوآوري اجتماعي براي رفع چالش‌ها استخراج شد. براساس نتايج پژوهش حاضر يكي از اولويت‌هاي اصلي سند تحول راهبردي، بايد ارتقاي آگاهي افراد و در نتيجه مشاركت اجتماعي در علم و فناوري باشد كه پژوهش‌هاي متعدد به نوآوري اجتماعي به‌عنوان يكي از راه‌هاي دستيابي اين مهم اشاره مي‌كنند. نقش نوآوري اجتماعي در اين پژوهش اين بود كه از طريق ايجاد و تقويت راه‌هاي جديد فكر كردن در خصوص روابط و مشاركت، مشاركت اجتماعي در علم و فناوري را بهبود بخشد.