تحليل ساختاري پيشران هاي موثر بر تحولات فضايي پسكرانه جنوب غرب كلان شهر تهران مطالعه موردي: شهرستان اسلامشهر

ساختار و تحولات فضايي پسكرانه جنوب غرب كلانشهر تهران در گذر زمان و تحت شرايط مكاني و زماني و ساير عوامل اقتصادي، اجتماعي، ارتباطي، كالبدي، زيست محيطي و ... به تدريج توسعه و شكل يافته است. اما در اين ميان براي اين كه بتوان درك درستي از نيروهاي موثر بر تحولات فضايي در اين پسكرانه داشته باشيم، ضرورت شناخت پيشران هاي كليدي موثر در اين رايطه را بيش از پيش ضروي ساخته است؛ تا از اين طريق بتوان نيروهاي كليدي موثر بر بروز تحولات فضايي در آينده را مورد بررسي قرار داد. در اين راستا، اين مقاله كوشيده است با روش تحليل ساختاري، پيشران هاي موثر بر تحولات فضايي پسكرانه جنوب غربي تهران شهرستان اسلامشهر در افق 1410 را بازشناسي و خوشه بندي كند. داده هاي نظري با روش اسنادي و داده هاي تجربي با روش پيمايشي بر پايه تكنيك دلفي تهيه شده است. جامعه آماري20 نفر از خبرگان شهري بر اساس نمونه‌گيري هدفمند و پيشران هاي توسعه، 55 نيروي پيشران در در 6 بعد توسعه (اقتصادي، اجتماعي فرهنگي، مديريتينهادي، كالبدي، ارتباطي و زيست محيطي) كه با روش تحليل اثرات متقابل ساختاري در نرم‌افزار MICMAC پردازش شده است. يافته ها از نظر تحليل اثرات متقابل، بيانگر پراكندگي نيروهاي پيشران در وضعيتي پيچيده و بينابين از اثرگذاري و اثرپذيري است؛ نظام خوشه بندي پيشران ها حاكي از تمركز پيشران هاي تاثيرگذار و تنطيمي است. از ميان 55 نيروي پيش برنده، عوامل تغييرات ساختاري اقتصاد ملي و جهاني، وجود تفرق فضايي پراكنده رويي و مشتركاً فعاليت صنايع غير مجاز و آلاينده(ريخته گري و آبكاري ها) و بحران آب شرب و مخاطرات طبيعي، به ترتيب با ميزان تاثيرگذاري مستقيم 220، 206 و 206 در جايگاه اول تا سوم قرار گرفتند.10 نيروي پيش برنده شناسايي شده از نظر عملكرد سيستمي، پيشران ورودي و با ثبات هستند كه نقش اثرگذاري بالا و اثرپذيري اندك دارد و در نتيجه، وضعيت كلان سيستم و تغييرات آن را كنترل مي كند و تحولات فضايي اين پسكرانه به عملكرد آن ها وابسته است.