بررسي تجمع زيستي فلزات سنگين مس، نيكل، سرب و ميزان شاخص تحمل آلودگي هوا در گونه‌هاي كهور پاكستاني و كنوكارپوس در شهرستان ماهشهر

زمينه و هدف: آلاينده هاي منتشر شده از صنايع در صورت ورود به زنجيره غذايي مي تواند سلامت انسان را با مخاطره مواجه سازد، از اين رو پايش محيطي آنها ضروري به نظر مي رسد. اين پژوهش با هدف بررسي تجمع زيستي فلزات سنگين سرب، مس و نيكل و ميزان شاخص تحمل آلودگي هوا در درختان كهور پاكستاني و كنوكارپوس در سال 1399 در شهرستان ماهشهر انجام شد. روش بررسي: به منظور بررسي تجمع زيستي فلزات سنگين در شهرستان ماهشهر از دو گونه درختي كهور پاكستاني و كنوكارپوس به تفكيك تعداد 15 پايه انتخاب و ضمن ثبت مختصات هر درخت تعداد 4 نمونه برگ از هر درخت و در مجموع 60 نمونه از هر گونه برداشت و به آزمايشگاه منتقل گرديد. غلظت فلزات سنگين پس از آماده سازي نمونه ها و طي فرايند هضم با استفاده از دستگاه جذب اتمي قرائت شد. در اين مطالعه از آزمون كولموگراف اسميرنوف جهت نرمال بودن داده ها، آزمون هاي T مستقل جهت تعيين سطح معني داري و سپس همبستگي پيرسون استفاده شد. پهنه بندي غلظت هر فلز سنگين در سطح شهرستان نيز با استفاده از نرم افزار Ver.10.4 Arc GIS انجام شد. يافته ها: نتايج نشان داد گونه كنوكارپوس بيشترين مقادير مربوط به غلظت فلز سرب (mg/kg 0/035 ± 0/1223)، مس (mg/kg 0/053 ± 0/2101) و نيكل (mg/kg 0/094 ± 0/2023) را به خود اختصاص داد. بررسي همبستگي بين فلزات سنگين نشان داد افزايش يا كاهش يك فلز هيچ تاثيري در مقادير ساير فلزات ندارد. مقايسه شاخص تحمل آلودگي هوا در گونه كنوكارپوس (mg/kg 0/026 ± 6/53) بيشتر از كهور پاكستاني (mg/kg 0/029 ± 4/77) برآورد شد. نتايج حاصل از پهنه‌بندي نيز نشان داد جنوب و جنوب شرقي شهرستان ماهشهر بيشترين تجمع فلزات سنگين را در برگ درختان دارد. نتيجه گيري: گونه كنوكارپوس قابليت تحمل آلودگي هواي بيشتري نسبت به كهور پاكستاني دارد و از اين جهت مناسب توسعه در مناطق با سطح آلودگي بالا است. همچنين پهنه‌بندي تجمع زيستي فلزات سنگين نشان داد جنوب و جنوب شرقي شهر ماهشهر به دليل تجمع مراكز صنعتي نيازمند كاشت درختان با سطح مقاوم بالا نسبت به آلودگي فلزات سنگين است.