تأثير محلول‌پاشي كلات آهن و روي بر صفات رشدي، بازده اسانس و شيرابه آنغوزه (Ferula assafoetida L.) تحت شرايط آبياري تكميلي

به‌منظور بررسي تأثير كاربرد كلات آهن و روي و آبياري تكميلي بر كمّيت و كيفيت شيرابه آنغوزه (Ferula assafoetida L.)، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در شهرستان ني‌ريز (استان فارس) در سال 1397 انجام شد. تيمارهاي آزمايشي شامل آبياري تكميلي (بدون آبياري (شاهد)، يك‌بار آبياري و دوبار آبياري) و محلول‌پاشي كلات روي و آهن (بدون محلول‌پاشي (شاهد)، محلول‌پاشي روي (2 در هزار)، محلول‌پاشي آهن (2 در هزار) و محلول‌پاشي توأم آهن (1.5 در هزار) و روي (1.5 در هزار)) بودند. صفات مورد بررسي شامل تعداد برگ، طول برگ، قطر طوقه، وزن خشك اندام هوايي، درصد زنده‌ماني بوته‌ها، غلظت عناصر آهن، منگنز، مس و روي در اندام هوايي، وزن شيرابه و بازده اسانس بودند. نتايج نشان داد اعمال آبياري تكميلي باعث افزايش تعداد برگ، وزن خشك اندام هوايي و درصد زنده‌ماني آنغوزه گرديد. محتوي آهن اندام هوايي بيشتري با دوبار آبياري تكميلي حاصل شد. همچنين، محلول‌پاشي كلات آهن و روي باعث افزايش طول برگ و درصد زنده‌ماني گياه نسبت به شاهد گرديد. بيشترين محتواي آهن اندام هوايي با محلول‌پاشي كلات آهن بدست آمد. در هر دو شرايط آبياري تكميلي و شاهد، محلول‌پاشي كلات روي و آهن باعث افزايش معني‌دار 1.5 برابري حجم بوته، 2 تا 2.8 برابري وزن شيرابه و 0.6 تا 0.9 درصدي بازده اسانس شد. علاوه بر اين، در شرايط بدون آبياري تكميلي، بيشترين محتواي منگنز اندام هوايي گياه با محلول‌پاشي كلات روي و نيز محلول‌پاشي توأم كلات آهن و روي حاصل شد، اما در شرايط يك و دوبار آبياري تكميلي، محلول‌پاشي اثر معني‌داري بر اين پارامتر نداشت. در هر دو شرايط آبياري تكميلي و شاهد، بيشترين محتواي مس اندام هوايي گياه در تيمار بدون محلول‌پاشي مشاهده شد. بيشترين ميزان روي اندام هوايي اين گياه با محلول‌پاشي روي حاصل شد. بنابراين به‌نظر مي‌رسد انجام آبياري تكميلي به‌همراه محلول‌پاشي كلات آهن و روي، به‌واسطه بهبود خصوصيات رشدي سبب افزايش عملكرد شيرابه و بازده اسانس آنغوزه شود.