نقش اگزوزوم ها در بدخيمي هاي خوني ميلوئيدي ولنفوئيدي:مقاله مروري نظام مند

زمينه و هدف: بدخيمي‌‌هاي خوني به‌‌عنوان يكي از شايع ترين سرطان‌هاي جهان، سالانه موجب مرگ ومير تعداد فراواني از بيماران مي‌شوند. عوامل ارثي و اكتسابي زيادي در ايجاد اين بيماري دخيل مي‌باشند. اگزوزوم‌ها مدل بسياركوچكي از سلول‌ها هستند كه توسط اكثر سلول‌هاي بدن در شرايط فيزيولوژيك و پاتولوژيك ترشح مي‌‌شوند. از طرفي به‌‌دليل ساختار بسياركوچك و زيست‌‌پذيري كه دارند، در درمان اين بيماري نيز جايگاه ويژه‌اي پيدا كرده‌اند. روش بررسي: اين پژوهش يك مقاله‌‌ي مروري نظام‌مند است. به‌‌منظور انجام اين مطالعه، پايگاه‌هاي الكترونيكي Pubmed ،Scopus و Web of Science بررسي گرديد و تعداد ۱۱۰ مقاله‌‌ي مروري و اصيل در بازه‌‌ي سال‌هاي ۲۰۲۰-۲۰۰۰ ميلادي مطالعه گرديد. از كلمات كليدي اگزوزوم، بدخيمي‌هاي خوني و ايمونوتراپي به‌‌عنوان كلمات كليدي اصلي همراه با تعدادي از اصطلاحات مرتبط ديگر همچون ريزمحيط تومور، لوكمي ميلوئيدي حاد، لوكمي لنفوئيدي حاد، لوكمي لنفوئيدي مزمن و مالتيپل ميلوما (Exosome AND Cancer ،Leukemia AND Immunotherapy ،Exosome AND Leukemia ،AML AND Exosome) براي جستجو در اين پايگاه‌ها استفاده گرديد. در نهايت، تعداد ۵۱ مقاله‌‌ي مرتبط با اگزوزوم و بدخيمي‌هاي خوني ميلوئيدي و لنفوئيدي مورد استفاده قرارگرفت. يافته‌ها: در شرايط بيماري پروفايل ژنومي سلول‌هاي بدخيم و ريزمحيط تومور تغيير مي‌كند. محتويات اگزوزوم‌هاي آزادشده توسط سلول‌هاي لوكميك ازجمله پروتئين‌هاي آنتي‌آپاپتوتيك، ميكروRNAهاي مختلف، عوامل آنژيوژنيك، پروتئين‌هاي شوك حرارتي و انكوژن‌ها كه در ايجاد يك فنوتايپ التهابي در سلول‌هاي هدف نقش دارند، به‌عنوان عوامل دخيل در پاتوژنز لوكمي شناخته مي‌شوند. تنوعي از مواد درماني ازقبيل دارو‌هاي ضدالتهاب، پروتئين‌هاي نوتركيب، siRNA ومهاركننده‌ي ميكروRNA‌هاي مختلف نيز مي‌توانند به شكل اگزوزوم از چندين روش مختلف بسته‌بندي و در درمان لوكمي مورد استفاده قرار گيرند. نتيجه‌گيري: اگزوزوم‌هاي ترشح شده از سلول‌هاي بدخيم با تغيير ريزمحيط تومور نقش مهمي در رشد و تكثير، آنژيوژنز، متاستاز، مقاومت به داروهاي شيمي‌‌درماني و نيز فرار سلول‌هاي سرطاني از سيستم ايمني ايفا مي‌‌كنند. نقش اگزوزوم‌ها در ايجاد و كمك به رشد و پيشرفت بدخيمي‌هاي خوني اثبات شده است. بنابراين استفاده از آن‌ها در درمان اين اختلالات در شكل‌هاي مختلف، احتمالا بسيار كمك‌‌كننده و اميدبخش خواهد بود.