چكيده فارسي :
روايات طبي بخشي از ميراث روايي هستند كه همواره عموم مسلمانان به چشم احترام و تبعيت به آن نگريسته‌اند؛ چنانچه نحله‌هاي مختلف از عالمان شيعه و سني (حُكما، متكلمان، محدثان، فقيهان، اصوليان، اخباريان و...) هر يك با مشارب گوناگون با اين روايات مواجه شده‌اند.
تبيين مباني فهم روشمند و معيارهاي نقد محتوايي اين روايات، از مسائل مهم در پژوهش‌هاي حوزه «دينِ سلامت» و پرسش اساسي مقاله حاضر است كه به روش تحليلي-توصيفي نگارش يافته است.
دستاورد اين مقاله ارائه موازين ذيل به‌عنوان روش‌شناسي فهم و نقد محتوايي روايات طبي از ديدگاه عالمان شيعه است: شمولِ هدايت بر دو حوزه جسمي و روحي به‌عنوان مقتضاي شأن تبيينيِ معصومان (ع) از قرآن كريم، اتخاذ مبنا درخصوص وحياني‌بودن يا از عاديات شمردن روايات فوق، تبيين «تك‌گزاره‌هاي پزشكي» از سوي دين، جعلي‌بودن بسياري از اين روايات، عدمِ جواز عمل به خبر واحد در حوزه مفاهيم علمي و تكويني، عدم جواز عمل به قاعده «تسامح در ادلّه سنن» در حوزه روايات طبي، عدم مخالفت با مفاهيم قرآن كريم و سنت معتبر و قواعد مستخرِج از آن دو، عدم مخالفت با دستاوردهاي قطعي دانش بشري، عدم جواز تعميم دو ويژگي «فرامكاني» و «فرازماني» به همه روايات پزشكي، ضرورت تفكيك بين روايات طبي هستي‌شناسانه و هنجارشناسانه، عدم ضعف محتوايي حديث، ضرورت بررسي موضوعي روايات طبي، ميان‌رشته‌اي بودن پژوهش در حوزه اين روايات، عدم مشابهت اين روايات با ديدگاه پزشكي برگرفته از كتب يوناني، عدم مشابهت با مفاد روايات عامه.
چكيده لاتين :
Medical narrations, as part of the narrative heritage, have always been considered with respect and obedience by Muslims. Different groups of
Shiite and Sunni scholars (i.e., sages, topologists, narrators, fuqahā, and
Akhbarian) have each encountered these narrations in different ways. The
explanation of the methodical understanding principles and criteria for the
content critique of these narrations are among important issues investigated
in the field of " Religion of Health”, as well as the main question of this
study, which is performed in an analytical-descriptive method.
The findings of this article were the presentation of the following
criteria as a methodology for understanding and content critique of medical
narrations from the perspective of Shiite scholars, namely inclusion of
guidance on both the physical and mental aspects as a requirement for the
explanatory dignity of the Infallibles from the Holy Qur’an, a basis
adoption regarding revelation or normalization of the above narrations,
explanation of "Medical Monographs" by religion, falsity of many of these
narrations, impermissibility of acting on a single report in the field of
scientific and developmental concepts, impermissibility of practicing the
rule of "tolerance in the proofs of traditions" in the field of medical
narrations, lack of opposition to the concepts of the Holy Qur’an and valid
tradition and their derived rules, lack of opposition to the definite
achievements of human knowledge, impermissibility of generalizing
"transcendental" characteristic to all medical narrations, necessity of
distinguishing between ontological and normative medical narrations, lack
of the semantic weakness of the hadith, necessity of thematic study of
medical narrations, interdisciplinary nature of research in the field of these
narrations, and dissimilarity of these narrations with the medical point of view derived from Greek books and contents of public narrations.
