شماره ركورد :
1239008
عنوان مقاله :
تجزيه پايداري عملكرد دانه برخي از ژنوتيپ‌هاي برنج با روش‌هاي پارامتري و ناپارامتري تك‌متغيره
عنوان به زبان ديگر :
Stability Analysis of Grain Yield of Some of Rice Genotypes by Parametric and Nonparametric Uni-variate Methods
پديد آورندگان :
شريفي، پيمان دانشگاه آزاد اسلامي واحد رشت - گروه زراعت و اصلاح نباتات، رشت , عرفاني، عبدالرحمان سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات برنج كشور معاونت مازندران، آمل , محدثي، علي سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات برنج كشور، تنكابن , عباسيان، ابوذر سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات برنج كشور، تنكابن , امين پناه، هاشم دانشگاه آزاد اسلامي واحد رشت - گروه زراعت و اصلاح نباتات، رشت , محمد يوسفي،‌ محمد سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات برنج كشور، تنكابن , سعيدي، مهران سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات برنج كشور، تنكابن
تعداد صفحه :
22
از صفحه :
85
از صفحه (ادامه) :
0
تا صفحه :
106
تا صفحه(ادامه) :
0
كليدواژه :
برنج , تنش , سازگاري , عملكرد , كيفيت
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: برنج يكي از مهمترين گياهان زراعي است و در ايران دومين محصول زراعي پس از گندم به‌شمار مي‌رود. عملكرد دانه برنج به‌شدت تحت تأثير محيط قرار مي‌گيرد و به‌نژادگران اغلب پايداري ژنوتيپ‌هاي با عملكرد بالا را در محيط‌ها پيش از معرفي به‌عنوان يك رقم مي‌سنجند. وفق‌پذيري‌ ژنوتيپ‌هاي برنج نسبت به شرايط محيطي براي سازگاري توليد محصول در سال‌ها و مكان‌هاي مختلف مهم است. هدف از اين مطالعه، شناسايي لاين‌هاي برتر از نظر عملكرد دانه و پايداري عملكرد از بين نه لاين‌ برگزيده برنج از آزمايش مقدماتي عملكرد دانه است. مواد و روش‌ها: تعداد نه لاين حاصل از تلاقي بين لاين‌هاي مؤسسه تحقيقات بين‌المللي برنج (IRRI) و ارقام اصلاح شده و بومي ايراني و منتج از آزمايش مقدماتي عملكرد سال زراعي 88-1387، به‌همراه رقم شاهد شيرودي، در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در چهار تكرار در سه منطقه تنكابن، آمل و گرگان طي سه سال زراعي 91-1388 ارزيابي شدند. تجزيه پايداري با واريانس محيطي (S2i)، ضريب تغييرات (CVi)، واريانس (2i) و واريانس انحراف (S2) شوكلا، اكووالانس ريك (Wi)، ضريب رگرسيون (bi)، ضريب تشخيص (R2)، تجزيه واريانس ابرهارت-راسل، آماره پايداري عملكرد(YSi) و روش‌هاي ناپارامتري (1)Si، ((2)Si، TOP و ميانگين و انحراف معيار رتبه انجام شد. يافته‌ها: تجزيه واريانس ساده عملكرد دانه گوياي تفاوت‌هاي ژنتيكي بين ژنوتيپ‌ها بود. تجزيه واريانس مركب داده‌هاي آزمايش، پس از آزمون بارتلت و معني‌‌دار نشدن آن و اطمينان از يكنواختي خطاهاي آزمايشي، انجام گرفت. نتايج نشان داد كه اثرات ژنوتيپ، سال، مكان و اثرات متقابل ژنوتيپ × سال، ژنوتيپ × مكان و ژنوتيپ × سال × مكان معني‌دار شدند. مقايسه ميانگين‌هاي 10 ژنوتيپ نشان داد كه ژنوتيپ‌هاي 2، 5 و 4 از نظر عملكرد به‌ترتيب با 6528/1، 6495/1 و 6450/1 كيلوگرم در هكتار دانه در يك گروه قرار گرفتند و بيشترين عملكرد دانه را توليد كردند. همچنين تجزيه واريانس صفات زراعي گوياي اثر معني‌‌دار ژنوتيپ بر صفات ارتفاع بوته، تعداد پنجه، تعداد دانه خالي، تعداد دانه پر، طول خوشه و وزن هزار دانه بود. بر اساس روش‌هاي پارامتري پايداري، ژنوتيپ‌هاي 5، 3، 10 و 2 پايدار بودند. بر اساس شاخص عملكرد دانه و پايداري (YSi)، ژنوتيپ‌هاي 2، 3، 4، 5 و 10 داراي پايداري عملكرد دانه بالاتري بودند. همچنين بر اساس شاخص ناپارامتري TOP، ژنوتيپ‌هاي 4، 10، 1، 2 و 5 و بر اساس دو معيار و ، ژنوتيپ‌هاي 1 و 5 پايدارترين ژنوتيپ‌ها بودند. همبستگي بين شاخص‌ها نشان داد كه استفاده از تعدادي از ‌آن‌ها چندان نياز نيست و برخي از آنها كه همبستگي بالايي با يكديگر دارند، را مي‌توان از تجزيه‌ها حذف كرد. نتيجه‌گيري: در مجموع، ژنوتيپ 5 [شماره 16 از (8948 A )3-2-153-64669IR ×(4سورينام×ديلماني)] در تمام روش‌هاي پايداري و ژنوتيپ‌هاي 2،‌ 3، 4 و 1 در برخي ديگر از روش‌ها، پايدار بودند. از اين‌رو، اين ژنوتيپ به‌‌دليل داشتن عملكرد دانه بيشتر نسبت به همه ژنوتيپ‌ها به جز ژنوتيپ 2، ارتفاع بوته كم، تعداد پنجه، دانه پر و وزن هزار دانه زياد و همچنين داشتن بوته‌هاي يكنواخت‌تر و تيپ بهتر دانه‌ها مي‌تواند به‌عنوان ژنوتيپ برتر انتخاب و در آزمايش‌‌هاي به‌زراعي بررسي شود.
چكيده لاتين :
Background and objectives: Rice is one of the major global food crops, which is the second crop in Iran after wheat. Rice grain yield is strongly influenced by environments and breeders often determine the stability of high yield genotypes across environments before recommending a stable cultivar for release. Genotypial adaptability to environmental fluctuations is important for the stabilization of crop production over regions and years. The purpose of this study is the distinguishing the superior genotypes in terms of grain yield and yield stability in nine selected rice lines from preliminary yield test. Materials and Methods: The nine selected lines obtained from crosses beteen IRRI lines and Iranian improved and landrace vareties and resulted from preliminary yield test of 2008-2009 cropping season, along with control cultivar Shiroudi, were evaluated in a randomized complete block design with four replications in three regions including Tonekabon, Amol and Gorgan during three cropping seasons of 2009-2012. Stability analysis were performed with environmental variance (S2i), coefficient of variation (CVi), Shukla's variance (2i) and deviation variance (S2), Wrick equivalence (Wi), regression coefficient (bi), coefficient of determination (R2), Eberhart-Russell analysis of variance, yield sability index (YSi) and nonparametric methods, , , TOP and mean and standard deviation of rank. Results: Simple analysis of variance showed genetic differences among genotypes. Combined analysis of variance was performed after Bartlett test and not significant of it and assurance of uniformity of experimental errors. The combined analysis of variance indicated the significant effects of genotype, year, location and interactions of genotype × year, genotype × location and genotype × year × location. Comparison of means of showed that genotypes 2, 5 and 4 were in the same group with 6565.1, 6495.1 and 6450.1 kg.ha-1, respectively and produced the highest grain yield. Analysis of variance indicated significant effect of genotype on plant height, tiller number, unfilled grain number, filled grain number, panicle length and 1000 grain weight. According to parametric stability G5, G3, G10 and G2 were stable genotypes. YSi indicated G2, G3, G4, G5 and G10 had the highest grain yield stability. Also, according to the TOP nonparametric index, genotypes 4, 10, 1, 2 and 5, and based on two criteria and , genotypes 1 and 5 were the most stable genotypes. Correlation between indices showed the use of a number of them is not very necessary and some of them that have a high correlation with each other can be removed from the analysis. Conclusion: Overall, genotype 5 was stable in almost all stability methods and 2, 3, 4 and 1 in some of the methods. Therefore, Ggenotype 5 [Number 16 from IR64669-153-2-3 (A8948); (4Surinam × Deilamini)] due to its higher grain yield than all genotypes except genotype 2, low plant height, higher number of tillers, filled grain and 1000-grain weight, as well as more uniform plants and better grain types, can be selected as the superior genotypes and evaluated in field trials.
سال انتشار :
1399
عنوان نشريه :
توليد گياهان زراعي
فايل PDF :
8459727
لينک به اين مدرک :
بازگشت