كليدواژه :
عصر قاجاريه , دكتر پولاك , شيوه‌هاي درمان , سن , جنسيت , نژاد , جغرافياي زيست
چكيده فارسي :
زمينه و هدف: بهداشت فردي و عمومي به منظور تأمين سلامت جامعه از اهميت اساسي برخوردار است. در عصر قاجار ـ به خصوص قبل از تأسيس دارالفنون ـ اين مهم به دليل علل و عوامل مختلف مورد توجه قرار نگرفت و اگر گاه به صورت مقطعي اصلاحات و توجهاتي صورت گرفت، چون قائم به شخص اصلاحگر بود و نه سيستم و فرهنگ بهداشتي جامعه، محكوم به شكست گرديد. در قرن نوزدهم به مرور تجدد، عناصر نوين خود را در حوزه سلامت عمومي در جامعه ايران اسير خرافات، تزريق نمود و طب سنتي را كه از سه منبع دانش مشروب مي‌شد، با چالش مواجه ساخت. هدف پژوهش حاضر نگاهي بر ملاحظات و شيوه‌هاي درماني دكتر ياكوب ادوارد پولاك است. ايشان در زمان حضورش در ايران اقدامات فراواني را در حوزه پزشكي نوين به صورت نظري و عملي انجام دادند.
مواد و روش‌ها: در پژوهش حاضر با تكيه بر كتاب خاطرات دكتر پولاك و مراجعه به منابع تاريخي، سفرنامه‌ها، مطالعات و تحقيقات جديد تلاش شد تا تصويري روشن از ملاحظات و شيوه‌هاي درماني دكتر پولاك با استفاده از روش تحقيق توصيفي ـ تحليلي ارائه گردد.
يافته‌ها: در دوره قاجار رويارويي با طب اروپايي رخ داد و به تدريج مهارت پزشكان و جراحان اروپايي اعتماد دربار و مردم را جلب نمود. تأسيس دارالفنون بر تعداد پزشكان اروپايي و آموزش‌هاي نوين علمي افزود و به تدريج باعث حرفه‌اي و نهادينه‌شدن پزشكي گشت. پولاك از مؤسسين پزشكي نوين در ايران ضمن آموزش در دارالفنون و نوشتن و ترجمه آثاري در اين حوزه به معالجه و درمان بيماران به شيوه‌هاي مختلف همت گماشت.
نتيجه‌گيري: دكتر پولاك در مواجه با بيماري‌هاي مختلف داراي روحيه كنجكاو و جستجوگر بود. به نظر مي‌رسد در حرفه خود كارآزموده، دقيق و عميق بود. همين روحيه علمي و دقت بود كه ملاحظات متعددي را درباره جامعه بيماران خود لحاظ مي‌كرد. او به سن، جنسيت، نژاد و جغرافياي زيست مبتلايان به بيماري توجه كرده است. در شيوه‌هاي درمان نيز ضمن تحقيق و تعمق در شيوه‌هاي طبيبان ايراني گاه شيوه‌هاي آنان را نقد، رد و قبول و از آن‌ها استفاده مي‌كرد و در درمان بيماري‌هاي ديگر همچون بيماري‌هاي مربوط به سنگ، جراحي سرطان، انواع سالك و... شيوه‌هاي خود را به نمايش گذاشت.
كلمات كليدي:
چكيده لاتين :
Background and Aim: personal and public sanitation are very important to provide health of society. This important subject was not considered too much due to various reasons, during Qajar era-especially before establishment of Darolfonoon. As some temporary reformations and considerations were related to the person in charge but not the system and culture of society sanitation itself, they were sentenced to failure. In 19th century, modern elements of public sanitation were inserted in superstitious society of Iran and challenged the traditional medicine. The aim of this research is to review considerations and treatments of Dr.Jakob Eduard Polak. He did many theoretical and practical actions in modern medicine in Iran.
Materials and Methods: based on Dr.Polak's diary, historical references, travelogues, new researches and studies the author tries to give a clear description of Dr.Polak’s considerations and treatment methods via descriptive-analytical research method.
Findings: during Qajar era, European medicine appeared and gradually, skills of their doctors and surgeons gained court’s and people’s trust. Establishment of Darolfonoonincreased number of European doctor and new scientific methods and confirmed medicine as a professional skill. Polak, as one of the founders of modern medicine, not only taught in Darolfonoon, wrote and translate some books but also treated and cured patients in various methods.
Conclusion: Facing various diseases, Dr.Polak was curious and a researcher. It seems that he was professional, precise and deep which let him consider many factors and considerations for his patients. Age, sex, race and geography of life were some of these factors. While paying attention to methods of Iranian doctors, sometimes criticize, accept, reject or use their ones. But in the treatment of other diseases such as stone diseases, cancer surgery, leishmaniasis and… used his own method.
