مدل‌سازي دماهاي كاردينال و رفتار جوانه‌زني بذرهاي انجيلي (Parrotia persica C.A. Meyer) تحت تأثير دما و تيمارهاي رفع خفتگي

Modeling cardinal temperatures and germination behavior of seeds of Parrotia persica C.A. Meyer as affected by temperature and breaking dormancy treatments

اطلاعات دربارۀ جوانه‌زني و خفتگي بذرهاي انجيلي بسيار محدود است. هيچ گزارشي از دماهاي كاردينال و نوع خفتگي اين بذرها وجود ندارد. هدف اين پژوهش، تعيين نوع خفتگي و دماهاي كاردينال و نيز يافتن بهترين راه غلبه بر خفتگي در انجيلي بود. اين آزمايش به‌صورت فاكتوريل برپايۀ طرح كاملاً تصادفي در چهار تكرار در آزمايشگاه تكنولوژي بذر پرديس ابوريحان دانشگاه تهران در سال 1397 انجام گرفت. به‌منظور بررسي تأثير پس‌رسي بر رفع خفتگي و نيز جوانه‌زني، آزمون جوانه‌زني بذرهاي انجيلي تحت چهار تيمار مختلف (شاهد يا آب مقطر، اسيد جيبرليك (100 ميلي‌گرم در ليتر)، ملاتونين با غلظت‌هاي 50 و 100 ميكرومولار) صورت گرفت. پس از جمع‌آوري بذرها، آزمون جوانه‌زني در دماهاي 5، 10، 20 و 30 درجۀ سانتي‌گراد انجام گرفت و نيز تيمار اسيد جيبرليك با غلظت 100 ميلي‌گرم در ليتر تهيه و به پتري ديش‌ها اضافه شد و درصد و سرعت جوانه‌زني بذرها به‌مدت 26 روز ثبت شد. نتايج نشان داد كه بذرهاي بالغ تازه‌برداشت‌شدۀ انجيلي داراي خفتگي شرطي‌اند و در دامنۀ محدودي جوانه مي‌زنند. دماي پايه و سقف براي بذرهاي بالغ تازه‌برداشت‌شده به‌ترتيب 5 و 20 درجۀ سانتي‌گراد بود. اعمال تيمار پس‌رسي و اسيد جيبرليك موجب افزايش درصد جوانه‌زني و نيز دامنۀ دمايي شد. در بين تيمارها، بذرهاي پس‌رسي‌شده و تيمارشده با اسيد جيبرليك بيشترين درصد جوانه‌زني، و بذرهاي شاهد و ملاتونين 50 ميكرومولار كمترين درصد جوانه‌زني را داشتند.

Information regarding germination and dormancy of Parrotia persica seeds is very limited and there are no reports on cardinal temperatures and type of dormancy of this tree species. Thus, the purpose of this study was to determination of type of dormancy and cardinal temperature of seeds of P. persica and to identify the best way(s) to overcome seed dormancy in P. persica. In order to investigate the dormancy in P. persica, a factorial experiment was conducted based on a completely randomized design with four replications at the seed technology laboratory of Aburaihan Campus, University of Tehran, Iran, during 2018. In order to investigate the effect of after-ripening on breaking dormancy and germination, seeds were treated with four different treatments (control or distilled water, 100 mg gibberellin, melatonin at 50 and 100 µM concentrations). After collecting seeds, the germination test was carried out at different temperatures (5, 10, 20 and 30°C), and the percentage and seed germination rate were recorded until 26 days. The result of this experiment showed that, fresh seeds had conditional dormancy and germinated in a narrow range of temperature conditions. The lower and upper temperature limits for fresh seeds were 5 and 20°C, respectively. The application of after-ripening and gibberellic treatments resulted in increasing germination percentage and temperature range. Among treatments, after-ripened seeds and those treated with gibberellic had the highest germination percentage while control and 50 mg melatonin had the lowest.