كليدواژه :
اختلال اُتيسم , كاركرد اجرايي , توانبخشي از راه دور , بازي درماني
چكيده فارسي :
هدف: نارسايي كنش اجرايي، عامل زيربنايي مشترك علائم اُتيسم است كه بايد هدف مداخلات معتبر قرار گيرد. برنامه ساعت بازي خانگي، يك برنامه توانبخشي شناختي خانه-محور از راه دور براي بهبود كنش اجرايي در اختلال اُتيسم است. هدف اين مطالعه بررسي مقبوليت، امكان‌سنجي و اثربخشي اين برنامه در گروهي از كودكان داراي اتيسم است.
مواد و روش‌ها: روش پژوهش، شبه‌آزمايشي بدون گروه گواه با طرح پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پيگيري بوده است. هفده والد كودك داراي اُتيسم در طيف سني 55-24 ماه (ميانگين=37 ماه، انحراف معيار=1/9) با روش نمونه‌گيري در دسترس از ميان مراجعين مركز تهران اتيسم انتخاب شدند. برنامه ساعت بازي خانگي به مدت ده هفته روي آن‌ها اجرا شد. براي سنجش كنش اجرايي از نسخه پيش‌دبستاني سياهه درجه‌بندي رفتاري كنش اجرايي و تكليف A not B در پيش‌آزمون، پس‌آزمون و پيگيري استفاده شد. ميزان رضايت والدين از اين مداخله با پرسش‌نامه فهرست نگرش به درمان ارزيابي گرديد. بهره هوش كودكان نيز با آزمون هوش تهران- استنفورد- بينه قبل از ورود به مطالعه سنجيده شد. داده‌ها با روش اندازه‌گيري مكرر تحليل شدند.
يافته‌ها: يافته‌ها نشان داد كه مؤلفه‌هاي كنش اجرايي: بازداري، حافظه كاري، برنامه‌ريزي/ساماندهي، خودمهارگري بازداري، انعطاف‌پذيري و فراشناخت در مرحله پس‌آزمون نسبت به پيش‌آزمون به طور معناداري بهبود يافته است (05/0P<). هم‌چنين نتايج در مرحله پيگيري حاكي از پايدار ماندن تغييرات و حتي بهبود مؤلفه‌هاي تغيير و كنترل هيجاني بود (05/0P<). بعلاوه، والدين رضايتمندي بالايي از برنامه داشتند.
نتيجه‌گيري: يافته‌هاي مطالعه حاضر، نشانگر مقبوليت، قابليت اجرا و اثربخشي برنامه ساعت بازي خانگي است. اين مداخله، نظير بسياري از برنامه‌هاي خانواده‌محور ظاهراً از اعتبار بوم‌شناختي مناسبي برخوردار است، از نظر اقتصادي مقرون به صرفه است و در شريط بحراني كنوني كه كرونا شيوع يافته، به راحتي قابليت اجرا دارد؛ زيرا در حالي كه مركز تعطيل است، خدمات مربوطه ادامه دارد. از اين‌رو، پيشنهاد مي‌شود كه برنامه ساعت بازي خانگي در نظام آموزشي و نوپروري كودكان داراي اختلالات رشدي، من‌جمله اُتيسم، مورد استفاده قرار گيرد.
چكيده لاتين :
Introduction: Executive dysfunction has shown to be the shared property of many cognitive symptoms seen in autism. The Home Playtime Program (HPP) is a home-based tele-cognitive rehabilitation for targeting executive dysfunction in children with autism. The purpose of this study was to evaluate the acceptability, feasibility and effectively of this intervention.
Materials and Methods: This study followed a pre-test, post-test, and follow-up design without group control.
Seventeen parents of children with autism aged 24-55 months (Mean=37, SD=9.1) were selected from Tehran Autism
Center using available sampling method. Correspondingly, they received the HPP for 10 weeks. Preschool Behavior
Rating Inventory of Executive Function-parent form and A-Not-B test were used to measure executive function in the
pre-test, post-test, and follow-up. Also, the Therapy Attitude Inventory (TAI) was completed by parents to assess their
satisfaction with therapy. Persian version of Stanford-Binet Intelligence Test was applied to the children at the onset
of the study. The data were analyzed using repeated measures analyses.
Results: The findings indicated that the components of executive functions: inhibition, working memory,
planning/organizing, inhibition self-control, flexibility and metacognition were significantly improved at post-test
(P<0.05). These positive changes, were not only sustained until follow-up, but also, some emotional control and
change were even improved during the follow-up stage (P<0.05). The parents were highly satisfied with the
intervention.
Conclusion: The current work provides some evidence in favor of the acceptability, feasibility and affectivity of
the HPP on the executive functions of children with autism. In addition, it can easily be used under the current
Coronavirus outbreak. Our service is ongoing, while the center is closed. Like many home-based interventions, the HPP shown to be ecologically valid and economically affordable. Thus, the HPP could be considered as a valuable inversion for executive dysfunction seen in autism and other neurodevelopmental disorders.
