كليدواژه :
مسئوليت مدني , مسئوليت كيفري , ضمانت اجرايي , تخلفات پزشك
چكيده فارسي :
مسئوليت مدني از جمله مباحث مهمي است كه در خصوص تمامي مشاغل وجود دارد . در اين ميان با توجه به اينكه حرفه پزشكي از يك منظر با شرايط جسمي و روحي افراد در ارتباط است و از طرف ديگر بخشي از تعهدات پزشكي حائز جنبه¬هاي اخلاقي و وجدان عمومي جامعه است اهميت اين موضوع در حرفه پزشكي دوچندان مي گردد. اين موضوع در دانش فقه نيز مورد غفلت قرار نگرفته است و در مباني فقه شيعي در خصوص مسئوليت پزشك با عبارت «ضمان طبيب» دو ديدگاه وجود دارد، برخي از فقيهان، پزشك ماهر و حاذق را با وجود عدم تقصير نيز ضامن مي¬دانند. اما برخي ديگر معتقند كه در اين حالت پزشك ضامن نيست و دليل آن¬ها مبتني بر اصل برائت است. در اين مقاله كيفي با كاريست روش توصيفي ـ تحليلي و گردآوري اطلاعات به صورت كتابخانه¬اي و اسنادي ديدگاه¬هاي فقهي و حقوقي در خصوص مسئوليت مدني پزشكان و ضمانت اجراي انتظامي، كيفري و حقوقي تخلفات پزشكي مورد بررسي قرار خواهد. از مهمترين نتايج اين پژوهش مي¬توان به اين چند مبحث اشاره كرد كه در دين اسلام وضوع حسن نيت پزشك مطرح شده است و قصد پزشك بهبودي بيمار است و اگر تقصيري ناخواسته مرتكب گردد از نظر اخلاقي گرچه ممكن است مسئوليتي داشته باشد ولي او مسئول جبران خسارت نيست. چرا كه تاكيد قرآن كريم در عبارت «و ما علي المحسنين من سبيل» و «هل جزاء الاحسان الا احسان» گواهي بر موضوع حسن نيت و قصد پزشك است. در ميان فقها در خصوص مسئوليت پزشك اختلاف است و در قانون مجازات اسلامي مبناي تقصير پزشك پذيرفته شده است، هرچند كه اين تقصير مفروض و خلاف آن قابل اثبات باشد
چكيده لاتين :
Civil liability is one of the most important issues in all occupations.
Meanwhile, due to the fact that medical profession is related to the physical
and mental condition of individuals from one perspective, and on the other
hand, a part of medical obligations has moral aspects and public conscience,
the importance of this issue in medical profession is doubled. This issue has
not been neglected in the knowledge of jurisprudence and in the basics of
Shiite jurisprudence, there are two views regarding the responsibility of the
physician with the phrase "doctor's guarantee". Some jurists consider a skilled
and knowledgeable physician as a guarantor despite his innocence, but others
believe that in this case the doctor is not a guarantor and their reason is based
on innocence principle. In this qualitative article, using descriptive-analytical
method and with collecting information in the form of libraries and
documents, jurisprudential and legal views on civil liability of physicians and
guaranteeing the disciplinary, criminal and legal implementation of medical
violations will be examined. One of the most important results of this research
is that in Islam, the goodwill of the doctor has been mentioned and the doctor
intends to cure the patient, and if he makes an unintentional mistake, although
he may be morally responsible, he is not responsible for compensation,
because the emphasis of the Holy Quran in the words "and we are the best of
the best" and "is the retalition of the best anything but the best" is a testimony
to the subject of good faith and intention of the doctor. There is a difference of
opinion among the jurists regarding the responsibility of the physician, and the
Islamic Penal Code has accepted the basis of the physician's guilt, even if this
presumption is contrary and can be proven otherwise.
