پهنه‌بندي سطح پايداري اقتصادي سكونتگاه‌هاي روستايي (مطالعه موردي: استان قم)

The Zoning of Economic Sustainability Level of Rural Settlements A Case study: Qom province

پايداري سكونتگاه‌هاي روستايي در گرو پويايي اقتصاد آن است، تا آنجا كه امروزه توسعه اقتصادي پايدار به عنوان اصلي رين هدف اقتصادي در برنامه‌ريزي كشورهاي در حال توسعه مطرح است. پيش شرط اساسي برنامه‌ريزي براي پايدارسازي اقتصادي روستاها آگاهي از جايگاه و توانايي آنها است. پژوهش حاضر به دنبال واكاوي و سنجش سطوح فضايي پايداري اقتصادي سكونتگاه‌هاي روستايي واقع در استان قم مي‌باشد. پژوهش حاضر بر اساس هدف،كاربردي و روش پژوهش توصيفي – تحليلي است. نرم افزار هايEXCEL و SPSS و MATLAB بعنوان ابزار تحليل مورد استفاده قرار گرفتند. داده‌هاي مورد نياز به روش اسنادي بدست آمده است. محدوده مورد مطالعه استان قم و جامعه آماري پژوهش روستاهاي داراي سكنه استان قم هستند. وزن‌دهي به شاخص‌هاي پژوهش با استفاده از مدل F’ANP و تحليل داده ها با استفاده از روش تصميم گيري چند معياره WASPAS انجام شد. براي طبقه‌بندي روستاهاي مورد مطالعه از جنبه سطوح پايداري از روش تحليل خوشه‌اي و نرم افزار GIS و براي تحليل عوامل مؤثر بر پايداري از رگرسيون خطي استفاده شده است. نتايج تحقيق نشان داد كه سكونتگاه‌هاي روستايي استان قم از نظر پايداري اقتصادي در وضعيت مطلوبي قرار ندارند؛ از نظر سطوح پايداري نيز روستاهاي مورد مطالعه تفاوت قابل توجهي با يكديگر داشته كه نشان‌دهنده نابرابري فضايي از جنبه سطوح پايداري اقتصادي است. همچنين ميزان تأثيرگذاري عوامل مورد بررسي نيز به يك ميزان نبوده است، به نحوي كه عامل "بهره‌مندي خانوارها روستايي از زمين" و "برخورداري از منابع توليد زراعي و باغي" تأثير گذاري بالاتري بر پايداري اقتصادي روستاهاي مورد مطالعه داشته‌اند.

The sustainability of rural settlements depends on its economic sustainability. Today, sustainable economic development is considered as the main economic objective in the planning of developing countries. The prerequisite for planning for economic stabilization of villages is to be aware of their position and ability in this dimension. Accordingly, the present study is to analyze and measure the spatial levels of Economic Sustainability rural settlements located in Qom province. The present study is applied in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of the method of research. The statistical population of the study includes inhabited villages of Qom province. For weighing the indicators of the research the F'ANP model has been utilized; by using the multiple criteria decision making (MCDM) method WASPAS indicators were integrated and the final indicator of development was determined. Determining the spatial pattern of sustainable economic development was conducted by cluster analysis method using ARC GIS software; linear regression was utilized to measure the effective factors in the final indicator of development. Besides, EXCEL, SPSS and MATLAB software were used as analysis tools. The results of this study showed rural settlements of Qom province are not in desirable position in terms of economic sustainability. In terms of sustainability, the studied Rural also differed significantly, indicating spatial inequality in terms of economic sustainability levels. Also, the impact of the factors studied was not as high as that. So that some factors have a greater impact on the economic sustainability of the studied rural.