شناسايي ابعاد عيني-ذهني مرز محله؛درسهايي از يك تحليل كيفي با مطالعه ي دو نمونه از محلات شهر تبريز

Identifying objective-subjective dimensions of neighborhood boundary: Lessons of qualitative analysis with study of two sample neighborhoods of Tabriz city

نوشتار حاضر پس از شناسايي مولفه هاي موثر در ادراك ساكنين از مرز محله، در صدد پاسخ به اين سوال است كه اولا ماهيت واقعي مرز محلات براساس ادراك ذهني ساكنين از آن چگونه است و ثانيا آيا مي توان مبتني بر مولفه هاي عيني و ذهني حاصل از توافق عام اكثريت ساكنين، مرز محله را تعيين كرد؟ بدين منظور در اين پژوهش كيفي با مرور ادبيات موضوع و جمع بندي و تدوين مدل مفهومي براي تعريف مرز محله؛ در گام نخست به شناسايي مولفه هاي ادراك ساكنين از مرز محله(در دو نوع محله ي قديمي و جديد شهر تبريز) پرداختيم و در گام دوم با تعريف سطوح فضايي مرز محلات، محدوده اي را با بيشترين هم پوشي در ادراك جمعي ساكنين، بعنوان مرز محلات مورد نظر پيشنهاد نموديم. يافته هاي اين پژوهش نشان مي دهد كه محدوده ي محلات داراي سطوح فضايي چندگانه اي است كه حاصل مولفه ها، روابط و رفتار پيچيده در آنهاست و نيازمند برداشت تصاوير ذهني ساكنين و تحليل ابعاد عملكردي، كالبدي و معنايي به طور همزمان مي باشد. پس نمي توان با تقسيمات رسمي و از بالا به پايين، محلات را بسادگي مرزبندي نمود و براساس آن براي مردمي كه در آن زندگي مي كنند برنامه ريزي و سياستگذاري صحيحي انجام داد.

Presented article with identifying effective factors of resident perception of neighborhood boundary, try to answer this question, how is the nature of neighborhood boundary based on resident perception? an‎d second question is whether can define neighborhood boundary with objective and subjective factors based on residents consensus? So in this qualitative research with review theoretical literature and adding up conceptual model for defining neighborhood boundary; First we identified factors of residents perception of neighborhood boundary. After with defining special levels of neighborhood, we offered one limited with more overlapping of consensus as neighborhood boundaries. Findings of this research show that the limited of neighborhood has multiple special levels which issues by complicated factors and interrelationship and behavior and it needs to take residents cognitive maps and mental image with analysis physical, conceptual and practical dimensions of neighborhood, at the same time. So neighborhoods boundary should not define by simple up-down formal division and planning for people who are living there now.