پديد آورندگان :
وزﯾﺮي، آزاده داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﯽ اﻫﻮاز - ﮔﺮوه ﺧﺎﮐﺸﻨﺎﺳﯽ , قنواتي، نويد داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﯽ اﻫﻮاز - ﮔﺮوه ﺧﺎﮐﺸﻨﺎﺳﯽ , ﺑﺎﺑﺎﯾﯽ ﻧﮋاد، ﺗﯿﻤﻮر داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﯽ اﻫﻮاز - ﮔﺮوه ﺧﺎﮐﺸﻨﺎﺳﯽ , ﻧﻈﺮﭘﻮر، اﺣﺪ داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﯽ اﻫﻮاز - ﮔﺮوه زمين شناسي
كليدواژه :
فلزات سنگين , خاك سطحي , شاخص هاي محيط زيستي , خوزستان
چكيده فارسي :
آلودگي خاك به فلزات سنگين به عنوان يك خطر جدي براي سلامت انسان و محيط زيست به شمار مي آيد. هدف از مطالعه حاضر بررسي خطر فلزات سنگين (سرب، نيكل، روي، مس، كادميوم، كروم، آرسنيك، واناديوم و كبالت) در خاكهاي سطحي استان خوزستان (سال 1397) بود.
روش كار
اين تحقيق يك مطالعه تجربي- كاربردي بود. جهت نيل به هدف تعداد 87 نمونه از خاك هاي سطحي استان خوزستان برداشت و با استفاده از طيف سنجي جرمي پلاسمايي جفت شده القايي (ICP-MS) آناليز گرديد. سطح آلودگي فلزات سنگين (سرب، نيكل، روي، مس، كادميوم، كروم، آرسنيك، واناديوم و كبالت) بر اساس شاخصهاي محيط زيستي برآورد شد. همچنين الگوي مكاني غلظت فلزات در خاك هاي سطحي در محيط GIS-10.2 تهيه شد.
ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻏﻠﻈﺖ ﻓﻠﺰات ﺳﻨﮕﯿﻦ آرﺳﻨﯿﮏ، ﮐﺎدﻣﯿﻮم، ﮐﺒﺎﻟﺖ، ﮐﺮوم، ﻣﺲ، ﻧﯿﮑﻞ، ﺳﺮب، واﻧﺎدﯾﻮم و روي ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ 3/22، 0/31، 9/40، 42/67، 23/92، 66/34، 9/09، 35/56 و 46/66 )mg/kg( ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪ. ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻏﻠﻈﺖ ﺗﻤﺎم ﻓﻠﺰات ﺳﻨﮕﯿﻦ ﺑـﻪ ﺟﺰ ﮐﺒﺎﻟﺖ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻣﻘﺪار زﻣﯿﻨﻪ )ﻏﻠﻈﺖ در ﭘﻮﺳﺘﻪ زﻣﯿﻦ( ﺑﻮد. ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻓﺎﮐﺘﻮر ﻏﻨﯽ ﺷـﺪﮔﯽ )EF( در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ، ﻓﻠﺰات ﺳﻨﮕﯿﻦ ﮐﺒﺎﻟﺖ، ﮐﺎدﻣﯿﻮم و روي داراي آﻟﻮدﮔﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﻮدﻧﺪ. ﺑـﺮ اﺳـﺎس ارزﯾـﺎﺑﯽ ﺷـﺎﺧﺺ ﺟﺎﻣﻊ آﻟﻮدﮔﯽ ﻧﻤﺮو )NIPI(40/98 درﺻﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ در ﺳﻄﺢ آﻟـﻮدﮔﯽ ﻣﺘﻮﺳـﻂ و 19/54 درﺻـﺪ ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﻫـﺎ داراي درﺟـﻪ آلودگي بالا گزارش شدند.
نتيجه گيري
نتايج بدست آمده از شاخص هاي محيط زيستي نشان داد كه منبع آلودگي فلزات مورد مطالعه فعاليتهاي انساني از قبيل ترافيك، سوختن سوخت هاي فسيلي، مصرف بي رويه كودهاي شيميايي، ورود فاضلاب هاي شهري به خاك، وجود صنايع نفتي در منطقه و حضور گازهاي خارج شده از صنايع فلزي نظير صنايع فولاد در منطقه مورد مطالعه است.
چكيده لاتين :
High concentrations of heavy metals in the soil are considered as a
serious risk to human health and the environment. The aim of this study was to investigate the
risk of heavy metals (Pb, Ni, Zn, Cu, Cd, Cr, As, V and Co) in surface soils of Khuzestan
province (2018).
Methods: This research is an experimental-applied study. For this purpose, 87 samples of
surface soils were collected from Khuzestan province and analyzed using Inductively Coupled
Plasma-Mass Spectrometry (ICP-MS). The level of heavy metals (Pb, Ni, Zn, Cu, Cd, Cr, As,
V and Co) pollution was estimated based on environmental indicators. Also, the spatial
pattern of metal concentrations in surface soils was prepared in GIS (10.2).
Results: The average concentration of heavy metals of As, Cd, Co, Cr, Cu, Ni, Pb, V and Zn
was 3.22, 0.31, 9.46, 42.67, 23.92, 66.34, 9.09, 35.56 and 46.66 (mg/kg) respectively. The
average concentrations of all heavy metals other than cobalt were higher than the baseline
value (concentration in the earth's crust). Based on the average value of the enrichment factor
(EF), the heavy metals of Co, Cd and Zn have a high contamination. According to the
comprehensive evaluation of Nemrow integrated pollution index (NIPI), 40.98% of the
samples were in medium pollution and 19.54% of the samples had high pollution.
Conclusion: The results of environmental indicators showed that the source of pollution of
studied metals was anthropogenic such as traffic, burning fossil fuels, and uncontrolled use of
fertilizers, urban wastewater entering the soil, the presence of oil industries in the region and
the presence of gases released from the metal industry like the steel industry in the study area.
