ارزيابي برنامه درسي آموزش بهداشت و ارتقاي سلامت در كتاب‌هاي درسي دوره سوم ابتدايي بر اساس مؤلفه‌هاي تحول نظام سلامت

Curriculum evaluation of health education and promotion in elementary third grade textbooks based on health system development components

سابقه و هدف: انتخاب رفتارهاي سالم در دوره ابتدايي از اهميت زيادي برخوردار است. هدف از پژوهش حاضر ارزيابي برنامه درسي آموزش بهداشت و ارتقاي سلامت در كتاب­هاي درسي دوره سوم ابتدايي بر اساس مؤلفه‌هاي تحول نظام سلامت است. مواد و روش‌ها: نوع مطالعه توصيفي و روش مورد استفاده تحليل محتوا با بهره­گيري از تكنيك آنتروپي شانون بود. محتواي طرح از نظر پاسخگو (متن كتب دوره سوم ابتدايي) و دوازده مؤلفه اصلي و 58 مؤلفه فرعي آموزش بهداشت و ارتقاي سلامت مورد بررسي قرار گرفت. يافته‌ها: نتايج تحليل محتواي آنتروپي شانون نشان داد كه بررسي كل 6 كتاب پايه سوم ابتدايي مؤلفه‌ي مربوط به سلامت رواني با 645 مورد بيشترين فراواني را به خود اختصاص داده و كمترين مقدار مربوط به معلوليت با 7 فراواني است. از مجموع 2415 فراواني مؤلفه‌هاي سلامت در كتاب پايه سوم ابتدايي، 39 مورد به سلامت جسم، 456 مورد به سلامت تغذيه، 60 مورد به سلامت محيط، 54 مورد به سلامت محيط‌زيست، 295 مورد به سلامت خانواده، 41 مورد به حوادث ايمني، 539 مورد به تحرك بدني، 645 مورد به سلامت رواني، 12 مورد به پيشگيري از رفتارهاي پرخطر، 19 مورد به كنترل و پيش­گيري از بيماري­ها، 7 مورد به معلوليت، 248 مورد به بهداشت عمومي و بهداشت مدرسه، اشاره شده است. نتيجه‌گيري: يافته­ هاي حاصل نشان مي­دهند در بين مؤلفه‌هاي سلامت در كتب پايه سوم دوره ابتدايي مؤلفه‌هاي سلامت تغذيه و سلامت رواني بيشترين ضريب اهميت و مؤلفه معلوليت­ها داراي كمترين ضريب اهميت مي‌باشد. لذا آموزش مؤلفه‌هاي بهداشتي در مدارس با مديريت، برنامه‌ريزي، آموزش و توجه به نوع تغذيه و رفتارهاي بهداشتي دانش آموزان انجام­پذير است و عدم توجه به آن نه‌تنها به دانش آموزان بلكه به جامعه آسيب وارد مي‌كند.

BACKGROUND an‎d OBJECTIVE: The selection of healthy behaviors in elementary school is very important; therefore, the aim of this study was to evaluate the curriculum of health education and promotion in elementary third grade textbooks based on health system development components. METHODS: This descriptive study was performed via content analysis using Shannon Entropy Technique. The content was evaluated in terms of responsive design (elementary third grade textbooks), 12 main components and 58 sub-components of health education and promotion. FINDINGS: The results of Shannon Entropy content analysis showed that by evaluating all 6 books of the elementary third grade, the mental health component with 645 cases had the highest frequency, and the least frequency was related to disability with 7 cases. Of the 2415 frequencies of health components in the third grade schoolchildren, 39,456, 60, 54, 295,41, 539, 645, 12, 19, 7 and 248 cases were related to physical health, nutritional health, circumambient health, environmental health, family health, safety incidents, physical activity, mental health, prevention of high-risk behaviors, disease control and prevention, disabilities as well as public and school health, respectively. CONCLUSION: The findings indicated that among health components in elementary third grade textbooks, the nutritional and mental health components had the highest coefficient of importance and disability component had the lowest coefficient of importance. Therefore, teaching health components in schools can be done by managing, planning, educating and paying attention to the type of nutrition and health behaviors of students. Moreover, not paying attention to it will harm not only the students but also the society.