كليدواژه :
نسخۀ كوفي مفقود , خط كوفي ايراني , قرآن نويسي ايراني در قرن سوم , موزۀ ملي ايران نسخۀ 4289؛ موزۀ پارس (شيراز)
چكيده فارسي :
نسخۀ 4289 در موزۀ ملي ايران در اصل قرآني 14 پاره بر روي پوست از قرن سوم هجري بوده كه برخلاف ديگر نسخه‌هاي كهن كوفي، احتمالاً كاتبي ايراني داشته است. مقالۀ حاضر با بررسي جوانب مختلف اين نسخه، مي‌كوشد سه هدف جداگانه را تأمين كند. نخست بيان ويژگي‌هاي كلي اين نسخۀ كوفي مهم از قرن سوم هجري و تفاوت آن با ديگر نمونه‌هاي كوفي 7 سطري در قرن سوم، همراه با ارائه اطلاعاتي در خصوص ديگر اوراق و اجزاي پراكنده‌اي كه در اصل متعلّق به همين قرآن بوده‌اند. دوم آنكه نشان مي‌دهد يك نسخۀ كوفي 7 سطري ديگر به شمارۀ 548 كه دو دهه پيش از موزۀ پارس (شيراز) به سرقت رفته، تكه‌اي ديگر از همين قرآن بوده كه پس از سرقت، اوراق مختلف آن در فاصلۀ سال‌هاي 2004 تا 2020 ميلادي، در حراج‌هاي مختلف لندن (ساتبيز، كريستيز و بُنهامز) به فروش رسيده است. سوم آنكه نشان مي‌دهد اين قرآن كوفي بر خلاف تمام نمونه قرآن‌هاي حجازي و كوفي قرون نخست، از سنت «كتابت پيوسته» يا پيوسته نگاري در كتابت حروف و كلمات پيروي نكرده است. اين امر احتمالاً برخاسته از سبك خاص كاتبان ايراني (خراسان و ماوراء النهر) است كه شكستن كلمات در انتهاي سطر را زشت و ناپسند مي‌دانسته‌اند، و در قرآن نويسي به سبك كوفي ايراني (مشرقي) طي قرون سوم تا هفتم هجري همواره از كتابت گسسته بهره برده‌اند. مؤلف حدس مي‌زند كه اين امر ناشي از پيوند فرهنگي مردم اين مناطق با سنت كتابت به زبان‌هاي ايراني و غير ايراني در خراسان، ماوراء النهر و تركستان پيش از اسلام بوده است كه بر خلاف مناطق غربي، از كتابت پيوسته پيروي نمي‌كرده‌اند.
چكيده لاتين :
< p >The Manuscript number 4289 in the National Museum of Iran was originally a 14-piece Qur''an on the skin from the third century AH, which, unlike other ancient versions of Kūfī, probably had an Iranian scribe. This article tries to achieve three separate goals by examining the different aspects of this version. First, the general characteristics of this important Kufic version from the third century AH and its differences from other copies of 7-line Kufic in the third century, along with providing information about other scattered papers and components that originally belonged to the same Qur''an. Secondly, it indicates that another 7-line Kufic version, number 548, which was stolen two decades ago from the Pars Museum (Shiraz), was another piece of the same Qur''an, which after the theft, its various pages was sold out between 2004 and 2020, in Various London auctions (Sotheby''s, Christie''s and Bonhams). Thirdly, it shows that this Kūfī Qur''an, unlike all the versions of Hejazi and Kūfī Qur''ans of the first centuries, did not follow the tradition of "attached writing" or "Peyvaste Nigari" in writing letters and words. This is probably due to the special style of Iranian scribes (Khorasan and Transoxiana) who considered breaking words at the end of a line to be ugly and disgusting. During the third to seventh centuries, the Iranian used the Iranian style of Kufic writing which is known as detached writing. The author speculates that this is due to the cultural connection of the people of these areas with the tradition of writing in Iranian and non-Iranian languages in Khorasan, Transoxiana and pre-Islamic Turkestan, which, unlike the western regions, did not follow the attached writing style.
< p >
< p >
