چكيده فارسي :
زمينه و هدف: فلزات سنگين براي سلامت انسان مضراتي دارند. گياهان آبزي مي‌توانند مقادير زيادي از اين فلزات سنگين را در خود ذخيره كنند، و نقش مهمي در تصفيه اين آلاينده‌ها در اكوسيستم‌هاي آبي دارند. مطالعه حاضر با هدف شناسايي گونه‌هاي گياهي آبزي جاذب و تصفيه‌كننده فلزات سنگين در اكوسيستم‌هاي آبي تالاب انزلي انجام شد.
روش‌ها: نمونه‌برداري از گياهان آبزي و رسوبات تالاب انزلي در تيرماه 1397 پس از يك بررسي مقدماتي از منطقه مورد مطالعه در 10 ايستگاه به‌صورت تصادفي و بر اساس تراكم پوشش گياهي انجام شد. شناسايي و ثبت گونه‌ها انجام گرفت. سپس اندام‌هاي برگ، ساقه و ريشه جدا گرديدند و در ادامه نمونه‌هاي هضم شده از آن‌ها تهيه شد. براي آناليز فلزات سنگين موجود در اين نمونه‌ها از دستگاه جذب اتمي استفاده گرديد.
يافته‌ها: از بين خانواده‌هاي گياهي مورد مطالعه در تالاب انزلي، خانواده‌هاي گياهان آبزي ازجمله گندميان (Poaceae or Gramineae)، جگن (Cyperaceae)، گوشابيان (Potamogetonaceae)، تخت قورباغه ايان (Hydrocharitaceae)، عدسك آبي (Lemnaceae)، و نعناعيان (Labiatae)، داراي بيشترين تعداد گونه در جذب فلزات سنگين بودند. گونه‌هايي كه از سه بخش ريشه، ساقه و برگ به‌طور هم‌زمان براي جذب فلزات سنگين استفاده نموند، با 96 درصد فراواني، بيشترين ميزان را داشته، ريشه به‌تنهايي 22 درصد، ريشه و برگ 69 درصد و ريشه و جوانه 3 درصد را به خود اختصاص دادند. از بين فلزات جذب‌شده توسط گونه‌هاي مختلف گياهي، روي با 13/97 درصد، سرب با 13/44 درصد، و كادميوم با 12/9 درصد از فراواني بالايي برخوردار بود و فلزاتي از قبيل مس، نيكل و آهن در رده بعدي قرار داشتند.
نتيجه‌گيري: در مطالعه حاضر تيره گندميان داراي بيشترين فراواني گونه‌اي بوده و ريشه نسبت به ساقه و برگ، سهم بيشتري را به‌عنوان اندام جذب‌كننده فلزات سنگين به خود اختصاص دادند. از بين فلزات سنگين، روي بيشترين فراواني جذب توسط گياهان آبزي را داشت.
چكيده لاتين :
Background and Aim: Heavy metals are harmful to human health. Aquatic plants can store large amounts of these heavy metals, and play an important role in the purification of these pollutants in aquatic ecosystems. The aim of this study was to identify the aquatic plant species that absorb and purify heavy metals in the aquatic ecosystems of Anzali wetland.
Methods: Sampling of aquatic plants and sediments of Anzali wetland was done randomly based on vegetation density in 10 stations in July 2019. Species were identified and registered. Then leaf, stem and root limbs were isolated and then digested samples were prepared. Atomic absorption spectrometry was used to analyze the heavy metals in these samples.
Findings: Among the plant families studied in Anzali Wetland, families of aquatic plants such as Poaceae or Gramineae, Cyperaceae, Potamogetonaceae, Hydrocharitaceae, Lemnaceae, Labiatae had the highest number of species in the absorption of heavy metals. Species that used the three parts of root, stem and leaf simultaneously to absorb heavy metals was the highest frequency of 96%, species that used only roots had 22%, roots and leaves had 69%, and roots and buds had 3%. Among the metals absorbed by different plant species, zinc with 13.97%, lead with 13.44%, and cadmium with 12.9% had a high frequency and metals such as copper, nickel and iron were in the next category.
Conclusion: In the present study, the genus Poaceae had the highest abundance of species and the roots had a greater share than the stem and leaves as the organ that absorbs heavy metals. Among heavy metals, zinc had the highest frequency of uptake by aquatic plants.
