دوستي و معنا از منظر ارسطو و مسكويه

معنا در نگاه بعضي از انديشمندان معاصر به معناي هدف، كاركرد وارزش مي باشد. و دوستي هم به عنوان مهمترين ركن ارتباط انساني است. ارسطو و مسكويه بعنوان طلايه داران دوتمدن بزرگ وكهن يوناني و ايراني اسلامي در كتابهاي اخلاق نيكوماخوس و تهذيب الاخلاق به اين مسئله پرداخت اند. لذا هدف از اين مقاله، تبيين، تطبيق و تحليل منطقي اهداف و كاركردهاي دوستي از منظر آن دو مي باشد. درنگاه هر دو، هدف غايي ارتباط دوستي، سعادت و نيكبختي است، كه از طريق تحقّق بخشيِ حداكثريِ استعداد هاي ذاتيِ انسان و با عمل به ارزش هاي انساني و متعاليِ دوستي در عرصه هاي فكري، روحي و عملي بدست مي آيد. مسلماً انديشه هاي متفكرانِ دوركن اساسي تمدن بشري، شامل تمدن يوناني وتمدن ايراني اسلامي كه ارسطو وابن مسكويه از طلايه داران آن مي باشند، كمك شاياني به اصلاح هويت ارتباطات انساني مي نمايد. ارسطو معلم اول، فيلسوف يوناني 2300 سال پيش را شايد بتوان اولين فيلسوفي دانست كه درزمينة ارتباط دوستي، درفصل هشتم ونهم كتاب «اخلاق نيكوماخوس»، بعنوان مجموعة مدّون اخلاقي پيرامون فلسفة ارتباط دوستي كه به يادگار مانده است نام برد. همچنين ابوعلي احمد بن محمد بن يعقوب مُلَقَّب به «مسكويه» يا «ابن مسكويه» رازي، معلّم ثالث شايد اولين فيلسوفي است كه درفلسفة اسلامي، «فلسفة اخلاق» را تبيين نموده است كه حكمت عملي واخلاق راباشيوة استدلال عقلي ومنطقي، منظم نموده وانسجام بخشيده و«تهذيب الاخلاق وتطهير الاعراق» مهم ترين اثر اودر فلسفة اخلاق است كه درآن اصول ومباني علم اخلاق را به طور منظم و مستدل ارائه نموده، مقالة پنجم اين كتاب به«محبّت ودوستي»،اختصاص يافته است. تبيين نظري «محبّت ودوستي» در انديشة اخلاقي ابن مسكويه، به عنوان متفكري مسلمان، به درك وجايگاه حقيقي اين فضيلت در حوزة اخلاق ديني،كمك زيادي مي كند تا با موضع گيري درست دربارة نقش واقعي آن در روابط انساني، زمينة نيل به اين فضيلت، براي همگان در جامعه فراهم شود.