پديد آورندگان :
عافي، الهه دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مركزي، تهران، ايران , استكي، مهناز دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مركزي، تهران، ايران , مداحي، محمدابراهيم دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مركزي، تهران، ايران - گروه روان شناسي , حسني، فريبا دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مركزي، تهران، ايران
كليدواژه :
شناخت درماني مبتني بر ذهن آگاهي , نوروفيدبك , خودتنظيمي هيجاني , كودكان مبتلا به اختلال نقص توجه/بيش فعالي
چكيده فارسي :
زمينه و هدف: كودكان مبتلا به اختلال نقص توجه/بيش‌فعالي يا ADHD از طيف وسيعي از مشكلات شناختي و رفتاري و هيجاني رنج مي‌برند. در سال‌هاي اخير درمان‌هاي غيردارويي براي رفع اين مشكلات توسعه داده شده است. پژوهش حاضر با هدف مقايسهٔ اثربخشي شناخت‌درماني مبتني‌بر ذهن‌آگاهي (MBCT) و كاربرد نوروفيدبك بر خودتنظيمي هيجاني كودكان مبتلا به اختلال نقص توجه/بيش‌فعالي صورت گرفت.
روش‌بررسي: اين پژوهش از نوع نيمه‌‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون-پس‌آزمون و پيگيري با گروه گواه بود. جامعهٔ پژوهش را كودكان 9تا12ساله مراجعه‌كننده به كلنيك‌هاي روان‌شناسي شهر تبريز در سال 1397 تشكيل دادند. از كودكان واجد شرايط، 45 كودك مبتلا به اختلال نقص توجه/بيش‌فعالي به‌شيوهٔ دردسترس انتخاب شده و به‌صورت تصادفي در سه گروه 15نفري شناخت‌درماني مبتني‌بر ذهن‌آگاهي و نوروفيدبك و گواه قرار گرفتند. براي آزمودني‌ها قبل و پس از اتمام درمان و پنج ماه بعد، جهت بررسي پايداري اثرات درمان، چك‌ليست تنظيم هيجاني اجرا شد. سپس گروه‌هاي آزمايش تحت روش‌هاي درماني قرار گرفتند. تجزيه‌وتحليل داده‌ها با نرم‌افزار SPSS نسخهٔ24 و روش تحليل واريانس با اندازه‌گيري مكرر و آزمون تعقيبي بونفروني انجام پذيرفت.
يافته‌ها: نتايج نشان داد كه شناخت‌درماني مبتني‌بر ذهن‌آگاهي و نوروفيدبك بر خودتنظيمي هيجاني كودكان مبتلا به اختلال نقص توجه/بيش‌فعالي مؤثر واقع شده است (0٫001>p). همچنين شناخت‌درماني مبتني‌بر ذهن‌آگاهي تأثير بيشتري بر خودتنظيمي هيجاني كودكان مبتلا به اختلال نقص توجه/بيش‌فعالي در پس‌آزمون دارد (0٫001>p). نتايج پيگيري نيز بعد از پنج ماه نشان داد كه اين تأثير پايدار بوده است.
نتيجه‌گيري: باتوجه به اثربخشي شناخت‌درماني مبتني‌بر ذهن‌آگاهي بر خودتنظيمي هيجاني كودكان مبتلا به اختلال نقص توجه/بيش‌فعالي، مطالعهٔ حاضر اهميت استفاده از اين روش درماني را در كنار ساير روش‌ها، درجهت كاهش علائم مبتلا به اختلال نقص توجه/بيش‌فعالي متذكر مي‌سازد.
چكيده لاتين :
Background & Objectives: Children with Attention–Deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD) suffer from a wide range of cognitive, behavioral, and emotional problems. Mindfulness–Based Cognitive Therapy (MBCT) is a method of teaching sustained attention and regulated thoughts,
feelings, and emotions. Furthermore, Neurofeedback (NF) is a self–regulation technique in which the current parameters of Electroencephalogram (EEG) recorded from the subject’s head are presented to a subject through visual and auditory modality, while the subject
is supposed to voluntary or involuntary alter these parameters to reach a more efficient mode of brain functioning. MBCT is self–regulated while
NF is machine–aided. In recent years, non–pharmacological treatments have been developed to solve these problems. The current study aimed
to compare the efficacy of MBCT and NF on the emotional self–regulation of children with ADHD.
Methods: This was a quasi–experimental study with a pretest–posttest and a control group design. The study population included all 9– to 12–
year–olds referring to counseling and psychology clinics in Tabriz City, Iran, in the year 2018. After observing the inclusion and exclusion
criteria of the research and implementing the Child Symptom Inventory–4 (CSI–4) (Gadow & Sprafkin, 1994), Child Behavior Checklist (CBCL)
(Achenbach, 1991), Integrated visual and auditory (IVA) (Sandford & Terner, 1994), and Diagnosis by a child psychiatrist and psychologist, 45
ADHD children were selected as the study samples. They were chosen by convenience sampling method and were randomly divided into three
groups, as follows: MBCT, NF, and controls. All study subjects completed the Emotional Regulation checklist (Shields & Cicchetti, 1998) before
and after the treatment. The MBCT group members received treatment in 15 sessions, and the NF group members received 25 sessions of
intervention; however, but the controls received no treatment. After 5 months, follow–up tests were conducted to evaluate the effectiveness of
the interventions. The collected data were analyzed by SPSS–24 using repeated–measures Analysis of Variance (ANOVA) and Bonferroni post–
hoc test.
Results: The obtained results indicated that MBCT and NF were effective in emotional self–regulation in children with ADHD (p<0.001).
Additionally, MBCT had a greater effect on the improvement of emotional self–regulation in children with ADHD, compared to the NF
intervention (p<0.001). The 5–month follow–up results also suggested that this effect was lasting.
Conclusion: Considering the effectiveness of MBCT on the emotional self–regulation of children with ADHD, using this method, along with
other approaches, to reduce the symptoms and problems of this condition is important. According to MBCT data, children with ADHD learn to
be mindful concerning different situations and control their emotions. They could repeatedly practice this skill throughout the day as they perform various tasks and activities to ultimately improve their emotional self–regulation.
