كليدواژه :
نهضت عاشورا , امر به معروف , اهداف , عقلانيت , امام حسين
چكيده فارسي :
عنصر عقلانيت در ابعاد گفتاري و رفتاري آن در نهضت عاشورا نقش مهمي داشت كه شامل همه اقدامات عملي و سخنان امام حسين در مراحل مختلف قيام است. عنصر عقلانيت هدف از قيام را بكارگيري مناسب ترين و معقول ترين روش ها و ابزارها بيان مي كند و نشان دهنده پيوند منطقي نتيجه و وظيفه در كليت اين نهضت است. اين امر در مراحل مهم اين نهضت چون مواجهه امام با حاكم مدينه، وصيت او به برادرش محمد بن حنفيه، نامه هاي او به مردم بصره و كوفه، مواجهه امام با سپاه حر و خطبه هايش در روز عاشورا آشكار است. از ويژگي هاي مهم عقلانيت گفتاري امام تاكيد بر اهداف اصلي از قيام، بويژه تحقق عدالت و آزادي، رفع ظلم و امر به معروف و نهي از منكر است. ويژگي هاي عقلانيت رفتاري امام بكارگيري روش ها و ابزارهاي گوناگون براي بيان روشن هدف از قيام و گشودن افق هاي آينده براي آن است. در اين زمينه نوشتن نامه ها و ايراد خطبه هاي روشنگرانه و استناد به قرآن و سنت نبوي و بيان نسبت خود با رسول خدا (ص) داراي اهميت خاصي است. همچنين عقلانيت قيام امام حسين بطور كلي در تاكيد بر وظايف ديني اصيل اوست كه نتايج آن ممكن است در كوتاه مدت يا دراز مدت به باربنشينند، كه اين امر مبين پيوند منطقي نتايج و اهداف در نهضت عاشورا است. در اين مقاله، پنج متغير، نتيجه، وظيفه، اهداف، روش ها و ابزارها از منظر عقلانيت گفتاري و رفتاري امام حسين (ع) در نهضت عاشورا مورد بازخواني قرار خواهد گرفت.
چكيده لاتين :
Rationality played a significant role throughout the Ashura episode of Imam al-Husayn's movement, as reflected in his words and deeds. Rationality determines that the best method and/or noblest modus operandi should be utilized for reaching a certain, high goal. This is evident in Imam al-Husayn's famous letters to his step-brother Muhammad al-Hanafiyah, his letters to the inhabitants of al-Basrah and al-Kufah, and in his mode of confrontation with and against the army of al-Hurr. There are several aspects in the rational nature of his policies, e.g., his insistence on the principal aims of his movement, implementation of justice, and inviting people to do the good and keeping away from committing the detestable. To do this, his letters were imbued with references to the Holy Quran and tge speeches of the Prophet Muhammad. Also, it is evident that Imam al-Husayn's rationality focused on discharging one's religious duties. The present paper deals with the effects of rationality under five categories: result, duty, aims, methods, and means, all of which led to the behavioral aspects of rationality.
