تعيين اثر بخشي درمان فراشناختي مبتني‌ بر ذهن‌‌ آگاهي بر سبك زندگي مؤثر بر وزن، هموگلوبين A1C و لپتين در زنان فزون‌ وزن

The Effects of Mindfulness-Based Metacognitive Therapy on Weight- Related Lifestyle, Hemoglobin A1C, and Leptin in Overweight Women

زمينه و هدف: در دهه‌‌هاي اخير چاقي و اضافه‌ وزن به‌ عنوان تهديدي جدي در سراسر جهان معرفي شده‌ و با شيوع بيماري‌‌هاي مزمن مانند ديابت نوع دو و پرفشارخوني و بيماري‌‌هاي قلبي-عروقي همراه است. پژوهش حاضر با هدف اثربخشي درمان فراشناختي مبتني‌بر ذهن‌‌آگاهي، بر سبك زندگي مؤثر بر وزن و هموگلوبين A1C و لپتين در زنان فزون‌ وزن انجام‌ شد. روش‌ بررسي: روش پژوهش نيمه‌آزمايشي با طرح پيش‌‌آزمون و پس‌‌آزمون با يك گروه آزمايش و يك گروه گواه بود. جامعهٔ آماري تمامي زنان داراي اضافه‌‌ وزن با BMI بين 25 تا 30 و مراجعه‌‌كننده به يك‌كلينيك تغذيه در شهر مشهد در سال 1397 بودند. از بين آن‌‌ها با استفاده از نمونه‌‌گيري هدف‌مند 30 نفر به‌صورت تصادفي انتخاب شده و به‌تصادف در يك گروه آزمايش و يك گواه جايگزين شدند. پس‌ از آن هر دو گروه پرسشنامهٔ‌‌ سبك زندگي مؤثر بر وزن (كلارك و همكاران، 1991) را تكميل كردند و آزمايش‌‌هاي اندازه‌‌گيري سطح لپتين و هموگلوبين A1C از آن‌‌ها گرفته شد. سپس برنامهٔ درمان فراشناختي مبتني‌بر ذهن‌‌آگاهي (ولز، 2005) بر گروه آزمايش اجرا شد؛ اما گروه گواه تحت هيچ برنامهٔ درماني قرار نگرفت. داده‌‌ها با استفاده از نرم‌‌افزار SPSS نسخهٔ 24 و روش تحليل كوواريانس تحليل شدند. يافته‌‌ها: يافته‌هاي پژوهش نشان داد، درمان فراشناختي مبتني‌بر ذهن‌‌آگاهي بر متغيرهاي سبك زندگي مؤثر بر وزن و هموگلوبين A1C و لپتين تأثيري معنادار دارد (0٫001>p). نتيجه‌‌گيري: براساس يافته‌‌هاي اين پژوهش مي‌‌توان از درمان فراشناختي مبتني‌بر ذهن‌‌آگاهي درجهت بهبود سبك زندگي مؤثر بر وزن و هموگلوبين A1C و لپتين در زنان فزون‌ وزن استفاده كرد.

Background & Objectives: In recent decades, obesity and overweight have been identified as serious threats worldwide. Obesity is associated with the spread of chronic diseases, such as type 2 diabetes, hypertension, and cardiovascular disease. Understanding the mechanisms associated with obesity is of great importance; a newly discovered hormone in this regard is leptin which its’ role in obesity has been addressed in recent years. Obesity could be considered as the primary cause of type 2 diabetes and subsequent insulin resistance. Overweight and obesity are directly and effectively related to lifestyle. Therefore, psychological and cognitive components play a direct and significant role in these conditions. The present study aimed to determine the effects of mindfulness-based metacognitive therapy on weight-related lifestyle, hemoglobin A1C, and leptin in overweight women. Methods: This was a quasi-experimental study with a pretest-posttest and a control group design. The statistical population of the study included all overweight women with 25