واكاوي سندي و محتوايي «الصلاة معراج المؤمن»

فاقد عنوان لاتين

يكي از عبارات مشهور در افواه عوام و خواص، عبارت «الصلاة معراج المؤمن» است. اين عبارت در علوم مختلف به انحاء گوناگون مورد استناد و استفاده قرار گرفته است؛ از اين رو، اين نوشتار ضمن اشاره به موارد استناد به اين عبارت، در صدد بررسي سندي و محتوايي آن بر آمده است. عبارت مورد بحث، در ميان دانشمندان و نويسندگان ديني، با دو رويكرد عمده مواجه است: برخي آن را روايت تلقّي كرده و به پيامبر اكرم نسبت مي‌دهند؛ در مقابل برخي آن را عبارتي برداشت شده از روايات يا درايتي از برخي علماي متأخّر مي‌دانند. گرچه در كتب غير روايي اين عبارت روايت تلقّي شده است، لكن پژوهش نگارنده نشان از آن دارد كه چنين عبارتي در هيچ يك از كتب روايي فريقين به عنوان روايت نقل نشده است.؛ تنها مرحوم مجلسي در كتاب اعتقادات خود آن را بدون ذكر سند، به پيامبر اكرم نسبت داده است؛ در تفسير محتواي عبارت نيز چهار رويكرد در اين نوشتار نقل و مطرح شده است؛ لكن به نظر نگارنده تفسير صحيح آن همان تلقّي رايج است كه معراج اسم آلت بوده و معناي نهايي عبارت چنين خواهد بود: «نماز وسيله عروج و تعالي روحي مؤمن است.»

فاقد چكيده لاتين