تحليلي بر روايات عاشورايي قمقام زخار و صمصام بتار

An Analysis of the Ashura-oriented Accounts in Qamqam Zakhkhaar va Samsaam Battaar

بازتاب مقتل الحسين(ع) در كتاب قمقام زخار و صمصام بتار با وجود مشابهت‌هايي كه با ديگر گزارش‌هاي عاشورايي دارد، داراي تفاوت‌هايي با ديگر مقتل‌ها است كه واكاوي و بازخواني آن را ضروري مي‌سازد. از آنجا كه قمقام زخار از سوي چهره‌اي سياسي در عهد قاجار نگارش شده است، مي‌تواند منشا اثر براي جامعه علمي و عمومي تلقي شود. اخبار منفرد اين كتاب درباره عاشورا، در برخي موارد با وقايع حتمي و گزارش‌هاي تاريخي ناسازگار است و در مواردي مي‌تواند اساسي براي سخن علماي شيعي و يا سني در قرن‌هاي بعد شده است. در اين مقاله تلاش مي‌شود با روش كتا‌بخانه‌اي و رويكردي تحليلي، پس از ارزيابي شخصيت نويسنده و توضيحاتي درباره كتاب وي، گزارش‌هاي قابل توجهي كه نخستين بار در اين كتاب آمده است، واكاوي شوند.

The Ashura-themed accounts in the book Qamqaam Zakhkhaar va Samsaam Battaar have many things in common with other texts in the same genre, hence its maqtal accounts deserve special attention. As the book was written by Farhad Mirza, a Qajar-era socio-political figure, it was expected of it to exert its own influence, too. Some of its peculiar and eccentric accounts caused certain feedbacks and consequences in the audience. This paper provides both a critical account of the book and an outlook of its author.