ارائه يك مدل فرآيندي يكپارچه براي ارزيابي آينده‌نگاري راهبردي در سطح ملي با رويكرد مدل‌سازي ساختاري تفسيري

Providing an Integrated Strategic Foresight Evaluation Process Model at National Level with an Interpretive Structural Modeling Approach

پژوهش حاضر تلاشي است به‌منظور ارائه ­ي مدل فرآيندي يكپارچه كه مهم‌ترين ابعاد و مؤلفه‌هاي ارزيابي آينده­ نگاري راهبردي در سطح ملي است و درنهايت طراحي مدل يكپارچه مناسب ارزيابي آينده‌نگاري راهبردي در سطح ملي كه بتواند به‌صورت گام‌به‌گام پروژه‌هاي آينده‌نگاري راهبردي را مورد ارزيابي قرار دهد. روش: روش تحقيق آميخته با توجه به هدف پژوهش برگزيده ‌شده است. مقاله حاضر داراي دو بخش است: گام اول شامل بررسي مباني روش‌شناختي، رويكردها و مباني نظري براي شناسايي ابعاد و مؤلفه‌هاي چارچوب ارزيابي آينده‌نگاري راهبردي و گام دوم تدوين و تحقق الگوي فرآيندي يكپارچه­ ي ارزيابي آينده‌نگاري راهبردي بر مبناي روش مدل‌سازي ساختاري تفسيري. يافته‌ها: در اين الگو با نظر خبرگان و استفاده از پرسشنامه، ارتباط و پيوند 14 فرآيند فرعي ارزيابي آينده ­نگاري راهبردي شناسايي‌شده در 7 سطح مشخص و تبيين شده است. نتيجه ­گيري: براي ارزيابي آينده­ نگاري راهبردي با استفاده از مباني نظري ارزيابي سياست­ گذاري، ارزيابي و مديريت پروژه و كنترل راهبردي، ابتدا بايد در سطح اول به بررسي معيارهاي پروژه‌ي آينده ­نگاري راهبردي، تجزيه ‌و تحليل موقعيت پروژه و شناسايي مشخصه­ هاي اصلي پروژه پرداخت و سپس طرح ارزيابي را توسعه داد. ارزيابي مقايسه ­اي و ارزيابي فرآيند بايد در سطح چهارم در نظر گرفته شود و در سطح پنجم ارزيابي نتايج و تأثيرات را مدنظر قرار داد. در سطح ششم و در مرحله­ ي پسا ارزيابي به بررسي و كنترل ضمانت اجرا، اجراي راهبرد و محتواي راهبرد پرداخته و سپس در سطح هفتم تحليل سوات و ارائه­ ي نتايج مدنظر قرار مي­گيرد و درنهايت ظرفيت‌سازي پروژه مورد تحليل قرار مي­گيرد.

Purpose: The present study is an attempt to provide an integrated process model that identifies the most important dimensions and components of strategic foresight evaluation at the national level capable of step-by-step evaluation of strategic foresight projects. Methods: The mixed research method has been selected according to the purpose of the research. The present paper has two steps: the first step includes examining the methodological foundations, approaches and theoretical foundations to identify the dimensions of the strategic foresight evaluation framework and the second step to provide and implement an integrated strategic foresight evaluation process model based on interpretive structural modeling. Findings: In this model, with the opinion of experts and using a questionnaire, the linkage of 14 sub-processes of strategic foresight evaluation have been identified and explained at 7 levels. Conclusion: In order to evaluate strategic foresight using the theoretical foundations of policy evaluation, project evaluation, and strategic control, we must first examine the criteria of strategic foresight project, analyze the project position and identify its characteristic then must develop the evaluation plan. Comparative evaluation and process evaluation must be considered in the fourth level and in the fifth level the evaluation of results and effects should be considered. In the sixth level, the implementation guarantee, strategy implementation and strategy content are examined and controlled, and then in the seventh level, SWOT analysis and presentation of results are considered, and finally the project capacity building is analyzed.