تحليل رفاه اجتماعي در ايران با تاكيد بر توسعه انساني از منظر جامعه شناسي اقتصادي

Analysis of social welfare in Iran with emphasis on human development from the perspective of economic sociology

يكي از معيارهاي مناسب براي سنجش شرايط هر كشوري، ارزيابي وضعيت اجتماعي و رفاهي آن كشور بوده و بايستي بهبود وضعيت رفاه اجتماعي هر جامعه اي به عنوان يكي از اهداف كلان اقتصادي مد نظر قرار گيرد. مفهوم توسعه انساني به جاي تمركز بر ابزار، به اهداف پيشرفت و توسعه تاكيد دارد. توسعه انساني به مفهوم فرايند گسترش حيطه انتخاب افراد و بهبود رفاه آنهاست. مهمترين ابعاد توسعه انساني زندگي طولاني و سالم، دانش و استانداردهاي زندگي آبرومندانه هستند. موضوع اين تحقيق بررسي تاثير ابعاد توسعه انساني بر رفاه اجتماعي در ايران است. جامعه آماري متغيرهاي كلان اقتصاد ايران در طي سالهاي 1366 الي 1396 است. تجزيه و تحليل داده­ها با استفاده از نرم‌افزار ايويوز و روش خودرگرسيون برداري انجام شده است. نتايج تحقيق نشان مي­دهد كه رابطه معناداري بين شاخص توسعه انساني و رفاه اجتماعي در ايران وجود دارد. به طوري كه مقدار بردار نرمال شده براي متغير شاخص آموزش (تحصيلات)، اميد به زندگي و درآمد سرانه به ترتيب برابر 2/86547، 2/63574 و 4/28745 است. همچنين نتايج بررسي­ ها نشان داد شوك در شاخص توسعه انساني از قبيل شوك­­ هاي آموزش، شاخص اميد به زندگي و درآمد سرانه به ترتيب 20/472، 0/645و 3/456 درصد در كوتاه­مدت و 75/883، 0/986 و 5/587 درصد از تغييرات بلندمدت رفاه اجتماعي در ايران را توضيح مي ­د­هند.

One of the appropriate criteria for assessing the situation of any country is to assess the social status and welfare of that country and improving the social welfare status of any society should be considered as one of the macroeconomic goals. The concept of human development emphasizes the goals of progress and development instead of focusing on tools. Human development means the process of expanding people's choice and improving their Welfare. The most important dimensions of human development are a long and healthy life, knowledge and dignified living standards. The subject of this study is to investigate the impact of human development dimensions on social welfare in Iran. The statistical society is the macroeconomic variables of Iran during the years 1987 to 2017. Data analysis was performed using Eviews software and vector autoregression method. The results show that there is a significant relationship between human development index and social welfare in Iran. So that the value of the normalized vector for the variable of education index, life expectancy and per capita income are equal to 2.86547, 2.353574 and 4.28745, respectively. The results also showed that shocks in human development index such as education shocks, life expectancy index and per capita income were 20.472, 0.645 and 3.456 percent in the short term, respectively, and 75.883, 0.986 and 5.587% explain the long-term changes in social welfare in Iran.