آزادي در انديشه امام خميني(ره): تحليل مصاحبه‌هاي امام با خبرنگاران در نجف، پاريس و قم

Freedom in Imam Khomeini’s Thought: An Analysis of Imam Khomeini’s Interviews with Reporters in Najaf, Paris and Qom

آزادي در سده­‌هاي اخير، يكي از مسائل مهم و در كانون توجه بوده است. امام خميني (ره) به عنوان متفكري مسلمان و رهبر انقلاب اسلامي، مواضع مهمي دربارۀ آزادي داشته است. هدف اصلي نوشته حاضر اين است كه به تحليل مواضع امام خميني (ره) در باب آزادي در مصاحبه با خبرنگاران غير ايراني بپردازد. مباحث اين مصاحبه­‌ها از چهار ارديبهشت 1357 در نجف و پاريس انجام و نهايتاً آخرين مصاحبه با حسنين هيكل در آذر 1358 در قم مطرح شده است. مطالب در شاخه‌­هاي فرعي مسأله آزادي به ويژه وجوه انضمامي آزادي نظير آزادي بيان، آزادي زنان، آزادي اجتماعات، مطبوعات و ... توسط خبرنگاران به پرسش گرفته شده و ايشان در پاسخ، به نكات بديعي درباره آزادي اشاره كرده است. پرسش درباره آزادي زنان و آزادي اقليت‌­ها از بيشترين فراواني در ميان سؤلات خبرنگاران برخوردار است. مقاله حاضر، علاوه بر نشان دادن خاستگاه آزادي در بحث امام خصوصاً جهان­‌بيني توحيدي از يك طرف و تأثير نگاه صدرايي بر ايشان از طرف ديگر، به تحليل اين دو آزادي صورت­‌بندي شده است. علاوه بر اين به چرايي فراواني پرسش از آزادي اقليت­‌ها و زنان و پاسخ­‌ها و تحليل آن پرداخته است.

Freedom has always been an important issue and a focus of attention of societies during the recent centuries. As a Muslim thinker and leader of the Islamic Revolution, Imam Khomeini had taken serious stance on freedom. This paper is an attempt to analyze Imam Khomeini’s stance on freedom in his interviews with non-Iranian reporters. The range of interviews includes the period from April 24, 1978 in Najaf and Paris to the last interview by Mohammed Hussein Haekal in Qom in December 1979. The reporters have interviewed some secondary issues related to freedom, particularly the concrete aspects of freedom such as freedom of expression, freedom of women, freedom of assembly, freedom of the press, … wherein Imam Khomeini has expressed novel opinions on the issue of freedom. The largest frequency belongs to the questions on freedom of expression and freedom of minorities. The present paper is an attempt to show the origin of freedom in view of Imam Khomeini, especially in connection with monotheistic world outlook on one hand, and the influence of Mulla Sadra’s approach on him on the other hand, to analyze the two forms of freedom. Moreover, we have focused on why freedom of women and freedom of minorities had had the largest frequency among the reporters’ questions.