درآمدي مقايسه اي بر نظريه هاي شاهي آرماني ايران باستان و حكومت اسلامي ايران معاصر

A Comparative introduction to the Theories of the Ideal Kingdom in Ancient Iran and Islamic Ruling in Modern Iran

برخي از مستشرقين انديشه امامت شيعي را ناشي از علاقه باستاني ايرانيان به تفكّر شاهي آرماني دانسته و برآمدن سلاطين ايراني در چارچوب خلافت اسلامي را در راستاي همين نگاه اقتدارگرايانه و ظلّ‌اللّهي ايرانيان به فرمانروايان ارزيابي كرده‌اند. همچنين نويسندگاني نيز پس از انقلاب از سنخيت نظريه حكومت شيعي معاصر (ولايت‌فقيه) با نظريه سياسي شاهنشاهي سخن گفته‌اند و در نتيجه ولايت‌فقيه را نوعي بازتوليد حكومت پادشاهي در قامت اسلامي معرفي كرده‌اند. از‌آنجا‌كه همگوني دو نظام سياسي ريشه در سازگاري تئوريك آنها با هم دارد، لذا براي سنجش مدعيات بالا به اين پرسش پرداخته‌ايم كه رابطه‌ي آن نظريه‌ي سنّتي پادشاهي (شاهي آرماني) با اين نظريه‌ي جديد حكومت اسلامي (ولايت فقيه) چيست؟ در پاسخ با استفاده از روش تحقيق اسنادي و براساس چارچوب انديشه-شناختي جان مارو، اين دو سامان فكري در چهار محور امر سياسي (اهداف، مرجعيت، تحديد و اعتراض) كالبدشكافي و مقايسه شده‌اند. نتيجه‌ي حاصل‌شده اين است كه با وجود تفاوت‌هاي آشكار و اساسي ميان دو الگوي حكومتي در هر چهار محور پژوهش، شباهت و اتحاد بين آنها چه در ساحت نظر و چه در عرصه تاريخ وجه منطقي ندارد.

Politics and Government in Iran for many centuries has been intertwined with the idea of Monarchy. On the other hand, despite the short life of the theory of Faqih governance in practice, it has the great intellectual, historical and psychological roots in the population of Iran and It is a sort of reproduced the idea of an Islamic state. Now the question has attracted researchers' attention is what is it the relationship between the traditional theory Kingdom (ideal kingdom) and the new theory of Islamic rule (Faqih governance)? To answer this question, these two Intellectual system have been explained and compared according to the four elements of the political context of cognitive thought of John Morrow (goals, authority, reservation or protest). The overall result of the study is that obvious and fundamental differences between the two governance there in all four axis and thus the similarity and unity between the political systems both in the field of view and in the field of history does not make sense.