پديد آورندگان :
شجاعي، زهرا دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي تهران گروه ارگونومي، تهران، ايران , هلاليي، فرامرز دانشگاه تكنولوژي لولئا - دپارتمان مديريت بازرگاني، تكنولوژي و علوم اجتماعي، لولئا، سوئد , طباطبايي قمشه، فرهاد دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي تهران گروه ارگونومي، تهران، ايران , عبداله پور، نصرت دانشگاه علوم پزشكي تبريز - گروه مهندسي بهداشت حرفه اي، تبريز، ايران , بخشي، عنايت اله دانشگاه علوم بهزيستي و توانبخشي تهران - گروه آمار، تهران، ايران , رحيمي، شقايق شركت ملي گاز ايران - ستاد انتقال گاز، تهران، ايران
كليدواژه :
ارگونومي مشاركتي , كشورهاي در حال توسعه صنعتي , پالايشگاه گاز , شايستگي , يادگيري مبتني بر عمل , شايستگي
چكيده فارسي :
با توجه به شيوع و پيامدهاي نامطلوب استرس در كار، اجراي برنامههاي عملي با رويكرد سيستميك براي شناسايي فاكتورهاي مختلف استرس و پيشگيري از آن ضروري ميباشد. اين مطالعه، با هدف بررسي و تحليل پيشگيري از استرس در كار با استفاده از فرآيند ارگونومي مشاركتي براي بهبود شايستگي (اعم از مهارتهاي فني- اجتماعي) كاركنان در يكي از پالايشگاههاي گاز ايران در سال 1396 انجام شده است.
روش بررسي: اين تحقيق يك مطالعه توصيفي-تحليلي از نوع مقطعي است. ابتدا پس از ارزيابي متخصصمحور با استفاده از چكليست پيشگيري از استرس در كار سازمان بينالمللي كار و شاخص ELMERI، 59 نفر از سطوح مختلف سازماني كاركنان پالايشگاه به روش تمام شماري و تصادفي انتخاب و در 10 كارگروه مختلف قرارگرفتند. سپس كارگروهها چكليست و چكپوينتهاي پيشگيري از استرس در كار را در دو مرحله در نشستهاي فني ارائه و تكميل نمودند. كارگروهها طي اين نشستهاي فني با رويكرد يادگيري مبتني بر عمل، در فرآيند ارگونومي مشاركتي بمنظور مشاركت و همكاري درگير شدند و راهحلهاي عملي و كمهزينه در رابطه با مشكلات كاري ارائه نمودند. جهت اخذ بازخورد شركتكنندگان و ارزيابي مطالعه، از پرسشنامه محققساخته در دو مرحله قبل و بعد از بكارگيري چك پوينتها استفاده شد و در پايان، كارگاه ارزشيابي با حضور شركتكنندگان، مديران ستاد شركت ملي گاز و اعضاي تيم تحقيق برگزار گرديد. تجزيه و تحليل دادهها نيز با استفاده از نرمافزار SPSS25 انجام شد.
يافته ها: نتايج ارزيابي متخصصمحور نمره 16/4 را نشان داد كه بيانگر نياز به بررسي و مداخله بود. نتايج آماري چكليستهاي مورد استفاده توسط كارگروهها نيز اختلاف معناداري را در دو مرحله قبل و بعد از بكارگيري چكپوينتهاي پيشگيري از استرس در كار نشان داد .همچنين نتايج پرسشنامهها و كارگاه ارزشيابي بيانگر اثربخشي فرايند ارگونومي مشاركتي، يادگيري مبتني بر عمل، بهبود ارتباطات و تعامل مناسب كار گروهي در جهت تشخيص بهتر مشكلات و راهكارهاي كمهزينه بود.
نتيجه گيري: با توجه به شواهد نظري و تجربي مطالعه حاضر، افراد با مشاركت در فرآيند يادگيري مشترك بوسيله فرآيند ارگونومي مشاركتي با رويكرد يادگيري مبتني بر عمل در راستاي بيداري نياز به تغيير براي پيشگيري از استرس در كار قرار گرفتند كه خروجي آن يك پيشمداخله سيستميك در راستاي ارتقاي شايستگي (اعم از مهارتهاي فني و اجتماعي) و همچنين مهارت سازماني شركتكنندگان و تسهيلگر داخلي بود.
چكيده لاتين :
Abstract
Background and Aim: Due to the prevalence and adverse consequences of stress at work, implementing practical programs are necessary for a systemic approach to identifying various stress risk factors and preventing them. This study was conducted to survey and analysis the stress prevention at work, by using the participatory ergonomics process to improve the competence (both technical and social skills) of employees in one of the Iranian gas refineries in 2017.
Methods: This research is a descriptive-analytic study of cross-sectional type. Firstly, after expert evaluation using the stress prevention at work checklist and ELMERI index, 59 people (from different levels of the organization) was selected by randomized sampling and census method, and were assigned to 10 different workgroups. During the two phases, individuals completed and presented checklists and checkpoints in technical meetings. During these technical meetings, the workgroups were involved in the participatory ergonomics process based on the action learning approach, and provided practical and cost-effective solutions to work problems. Then, to receive feedback from participants and evaluate the study, a questionnaire was used in two different the phases and an evaluation workshop were held. The results were analyzed using SPSS25 software.
Results: The results of expert-based assessment showed a score of 4.16, which indicates the need to investigate and intervention. The statistical results of the checklists used by the workgroups also showed a significant difference in before and after the using of the stress prevention checkpoints at work. Also, the results of the questionnaires and evaluation workshop indicated the effectiveness of the participatory ergonomics process, action learning, improved communication, and good teamwork interaction were identified in order to better identify problems and cost-effective solutions.
Conclusion: According to the theoretical and empirical evidence of this study, it can be concluded that participants, getting into the joint learning process by the participatory ergonomics process, action learning approach and awakened need to change, that its output was a systemic pre-intervention work to promoting of the competency (both Technical and social skills), and also organizational skills of the participants and internal facilitator.
Keywords: Keywords: Participatory Ergonomics, Stress Prevention at Work, Action Learning, Competence, Gas Refinery, Industrially Developing Countries
