علوم عملي اعتباري و حقيقي در انديشه علامه طباطبايي

Credit and real practical knowledge in the thought of Allameh Tabatabai

از آغاز پيدايش فلسفه به معناي عام، به عنوان مجموعه‌اي از علوم حقيقي و كاشف از واقعيت، بخش عملي يكي از اركان آن به شمار ‌آمد و به همين جهت فلسفه به نظري و عملي تقسيم شد. در آثار علامه طباطبايي علمي حقيقي تحت عنوان فلسفه عملي يافت نمي‌شود، بلكه ايشان علوم و نه فلسفه را به نظري و علمي تقسيم كرد و علوم عملي را اعتباري و فاقد حقيقت و نفس الامر دانست. با اين حال، در آثار ايشان مطالبي به چشم مي‌خورد كه بر اساس آن‌ها، علوم عملي اعتباري، مي‌توانند از گونه‌اي حقيقت و نفس الامر برخوردار باشند. در اين مقاله با روش تحليلي و با مراجعه به آثار علامه طباطبايي براي جمع ميان اين دو ديدگاه، تلاش شده است. در جمع بندي اين دو ديدگاه به ظاهر متناقض از علامه طباطبايي، مي‌توان گفت، معارف عملي، به دو گونه توسط انسان فهم مي‌شوند: نخست آنكه تنها بر اساس اميال و احساسات صرف بنا و فهم شده باشند كه در اين صورت اعتباري و غير حقيقي هستند. زيرا حقيقت و واقعيت اعمال در آنها لحاظ نشده است. دوم، اين علوم با لحاظ كشف حقايق و واقعيت‌هاي نفس الامري اعمال انسان، شكل گرفته باشند كه در اين صورت آنها را بايد علوم حقيقي و نفس الامري دانست.

From the beginning of the emergence of philosophy in the general sense, as a collection of real knowledge and discoverer of reality, the practical part was considered one of its pillars and therefore philosophy was divided into theoretical and practical. In Allameh Tabatabai's works, no real knowledge can be found under the title of practical philosophy, but he divided knowledge and not philosophy into theoretical and practical and considered practical knowledge as valid and unreal. However, there is material in his work according to which practical credit knowledge can have a kind of reality. In this article, with analytical method and referring to the works of Allameh Tabatabai, an attempt has been made to combine these two views. In summing up these two seemingly contradictory views of Allameh Tabatabai, it can be said that practical teachings are understood by human beings in two ways: First, they are built and understood only on the basis of desires and feelings, in which case they are valid and unreal. . Because the reality of actions is not taken into account in them. Second, these knowledges have been formed in terms of discovering the reality of human actions, in which case they should be considered real knowledges