كل‌كل به‌مثابه آيين تعاملي رابطه‌اي: مطالعه موردي كل‌كل در برنامه دورهمي

Kalkal as a Relational Interactional Ritual: the Case of Kalkal in Dorehami

«كل‌كل» يا «كل انداختن» يكي از رفتارهاي متداول در فرهنگ ايراني است كه تاكنون موضوع پژوهش زبان‌شناختي نبوده است. در اين پژوهش، كه در چارچوب كاربردشناسي بينافردي و بر روي بيست نمونه كل‌كل در برنامه دورهمي انجام شده، نشان داده‌ايم كه چگونه كل‌كل سرگرم‌كننده نوعي آيين رابطه‌اي تعاملي/برهم‌كنشي (Kádár, 2013, 2017) تكرارشونده است كه همۀ ويژگي‌هاي اين‌گونه آيين‌ها را دارد: يعني داراي طرحواره و الگويي است كه آن را براي اعضاي فرهنگ ايراني تشخيص‌پذير مي‌كند؛ تجسم نمادين نظم اخلاقي در سطح بينافردي، سطح نهاد تلويزيون و سطح كلان فرهنگ ايراني است، يعني هنجارين است و بر پايۀ نظم اخلاقي مربوط نقش‌ها و منابعي ازپيش‌تعيين‌شده به افراد اختصاص مي‌دهد؛ اما افراد مي‌توانند اين نقش‌ها را با عدول از آن‌ها بازتعريف كنند؛ در آن با تخطي از هنجارهاي نظم اخلاقي، مرز بين معمول و نامعمول در نورديده مي‌شود؛ و در نهايت، احساسات و هيجانات افراد درگير و تماشاچيان و بينندگان را برمي‌انگيزاند.

Kalkal or kal andākhtan (lit. ‘throwing a kal’) is a ubiquitous culturally shared practice in the Iranian culture that has not yet caught the attention of linguists. In this research, conducted within the discipline of interpersonal pragmatics, and based on the analysis of 20 instances of kalkal in the reality TV talk show Dorehami, it has been shown that kalkal displays the features of relational interactional rituals as defined by Kádár (2013, 2017). Entertaining Kalkal is shown to be a recurrent performance with a schematic structure recognizable to cultural insiders with certain formal and functional features; it symbolically embodies the moral order of the situated interaction as well as the moral order of the larger institution and the Iranian culture that pre-allocate roles and resources to its participants; it is liminal in the sense that the participants go beyond the border between what is perceived to be ordinary and the extraordinary; finally, it arouses the emotions of its participants and audiences.