كليدواژه :
ابن‌سينا , عرفان , سهروردي , حكمت مشرقيه , حكمت اشراق
چكيده فارسي :
ابن سينا با اينكه شيخ الرئيس مشائيان شمرده ميشود اما خود زمينه‌هاي پيدايش حكمت اشراق را نيز فراهم نموده است. او بلحاظ روش شناسي و معرفت شناسي، با ابداع حكمت مشرقيه كه حكمت اختصاصي خود او، صرفنظر از ديدگاههاي يونانيان است، و همچنين با بكارگيري برخي مصطلحات و قواعد و دلايل كه رنگ و بوي اشراقي دارند، مقدمات احيا و رشد حكمت اشراق نزد سهروردي را آماده كرد. ذهن وقاد و شايستگي روحاني بوعلي در عمر كوتاهش، بخوبي زمينه¬هاي جهش فلسفه و حكمت اسلامي بسوي حكمت اشراق و سپس حكمت متعاليه را در سه زمينة روش، محتوا و زبان مهيا ساخت. هرچند سهروردي بيشتر بر تفاوتهاي حكمت خود با حكمت ابن‌سينا و مشائيان پيرو او تأكيد دارد و آغاز حكمت خود را پايان حكمت مشاء معرفي ميكند، اما بجرئت ميتوان گفت كه حكمت او تا حد زيادي متأثر از حكمت بوعلي بوده است تا آنجا كه شايد بتوان انديشة سهروردي را نتيجة رشد طبيعي حكمت سينوي در بستر زمان دانست. مقالۀ حاضر تلاش ميكند با برجسته كردن عناصر عرفاني و ذوقي (يا آنچه بعداً اشراقي نام گرفت) در آثار موجود و بجا مانده از ابن سينا، بنحوي روشن نشان دهد كه دين سهروردي به ابن سينا بيشتر از آن چيزي است كه معمولاً تصور ميشود و سهروردي در هر سه زمينۀ روش، محتوا و زبان، مديون وي بوده است.
چكيده لاتين :
Although Ibn Sīnā was the master of Peripatetic philosophers, he also provided the bases for the development of Illuminationist philosophy. In terms of methodology and epistemology, through introducing Oriental wisdom, which, irrespective of the Greeks’ views, is his own specific school of philosophy, and also through employing certain terminology, principles, and arguments which are associated with Illuminationism, he prepared the context for the revival and growth of Illuminationist philosophy by Suhrawardī. Ibn Sīnā’s critical mind and spiritual worthiness during his short life efficiently paved the way for the surge of Islamic philosophy and wisdom towards Illuminationist philosophy and then the Transcendent Philosophy in terms of methodology, content, and language. Suhrawardī mainly emphasizes the differences between his school of philosophy and that of Ibn Sīnā and his Peripatetic followers and introduces the beginning of his philosophy as the end of Peripatetic philosophy. However, we can confidently claim that his philosophy is to such a large extent influenced by Ibn Sīnā’s that one can consider Suhrawardī’s school to have been the outcome of the natural growth of Sinan philosophy in the course of time. Through highlighting gnostic and intellectually intuitive (or what was later called Illuminationist) elements in Ibn Sīnā’s available works, the present paper aims to demonstrate that Suhrawardī’s debt to Ibn Sīnā in all the three fields of methodology, content, and language is much greater than what is commonly assumed.
