كليدواژه :
غايت , اهداف واسطهيي , غايت , تربيت عقلاني , لوگوس , هراكليت
چكيده فارسي :
هدف پژوهش حاضر دستيابي به راه‌حلهاي كاربردي براي حل مسئلة هنجارشكني جامعه با بهره‌گيري از غايت‌شناسي تربيت عقلاني هراكليت، فيلسوف پيشاسقراطي يوناني است. اين پژوهش از نوع كيفي است كه از روش استنتاج عملي فرانكنا بهره برده است. در اين راستا، ابتدا آثار بجامانده از هراكليت بررسي شد و مباحث مرتبط با موضوع استخراج گرديد. در مرحلة بعد، بمنظور دستيابي به هدف غايي و اهداف واسطهيي تربيت عقلاني، يك بايد آغازين بعنوان مقدمة قياسي اول در نظر گرفته شد و سپس مبتني بر يك گزارة واقعنگر فلسفي بعنوان مقدمة دوم قياس عملي، نتيجة قياس عملي كه همان غايت تربيت عقلاني با انديشة لوگوس‌محور هراكليت است، استخراج گرديد. در انتها بر اساس اين هدف غايي و مبناهاي فلسفي ديگر، اهداف واسطهيي تربيت عقلاني هراكليت استنتاج شد و مبتني بر اين يافته‌ها، راهكارهايي براي ايجاد فرهنگ هنجارپذيري در جامعة ايران مطرح گرديد. نتايج پژوهش نشان ميدهد كه غايت تربيت عقلاني از ديدگاه هراكليت، اتصال به لوگوس (عقل كلي) و شناخت آن است تا انسان بتواند قواعد و اصول عقل كلي را كشف كند و مطابق با آن حركت نمايد و به كمال برسد. بر همين اساس ميتوان گفت شناخت قوانين، نخستين هدف در راستاي حل مسئلة هنجارشكني و سوق دادن بسمت جامعة آرماني بر مبناي قوانين است. همچنين بر پاية اهداف واسطهيي تربيت عقلاني هراكليت اين نتيجه بدست مي‌آيد كه براي ايجاد شناخت و عمل مطابق با هنجار، بايد تربيت عقلاني در سه بُعد شناختي ـ شامل خودشناسي و درك و فهم اجتماعي ـ راهبردي ـ شامل مرجع مداري ـ و اخلاقي ـ شامل مبارزه با اميال و تخلق به اخلاق نيكو ـ حاصل شود تا بتوان بر مسئلة هنجارشكني فائق آمد.
چكيده لاتين :
The purpose of the present study is to introduce some practical solutions to the problem of transgression in society through benefitting from the teleology of the rational training of Heraclitus, the Greek pre-Socratic philosopher. This qualitative study was carried out following Frankena’s practical syllogism. In doing so, the researchers firstly investigated Heraclitus’ works and extracted the related discussions. Next, in order to gain access to the ultimate and intermediary goals of rational training, they considered an initial must as the premise of the first deduction and, then, based on a realist philosophical proposition as the second premise of the practical syllogism, its conclusion, which is the same ultimate goal of rational training in Heraclitus’ logos-centered philosophy, was extracted. Finally, based on this ultimate goal and other philosophical principles, they inferred the intermediary goals of Heraclitus’ rational training and, given the findings, presented some strategies for establishing the culture of normativeness. The findings of the study indicate that the end of rational training in Heraclitus’ view is to connect to logos (universal intellect) and to learn about it so that Man can discover the principles and rules of the universal intellect, move ahead accordingly, and attain perfection. Hence, it can be said that attaining the knowledge of laws is the first goal in the process of solving the problem of norm-breaking and moving towards the ideal society based on the laws. Moreover, given the intermediary goals of Heraclitus’ rational training, it can be concluded that, in order to attain knowledge and act according to the norms, rational training must be realized at three levels: cognitive, including self-knowledge and social understanding; strategic, including reference-orientedness, and ethical, including fighting against whims and developing good behavior. In this way, one can overcome the problem of transgression or norm-breaking.
