اصول سازگاري اخلاقي در قلمروهاي وجودي انسان از منظر نهج البلاغه

The Principles of Ethical Compatibility in Human Beings’ Multidimensional Nature from Nahjolbalaghe Viewpoint

در اين نوشتار با روش توصيفي تحليلي به استنتاج و بررسي اصول سازگاري در اخلاق از منظر نهج البلاغه پرداخته شده است. سازگاري، شرط لازم و به زعم برخي شرط لازم و كافي صدق و موجه بودن ديدگاه هاي اخلاقي است و احراز آن در درون ساحت هاي وجودي و نيز در نسبت هر يك از آنها با يكديگر، نخستين ملاك و سنجه ارزشيابي درباره عقلانيت آنها مي باشد. در نهج البلاغه برخي از اين اصول به صراحت و برخي ديگر به اشاره مورد استدلال قرار گرفته است. تبيين و تحليل اين اصول در نهج البلاغه از سويي صدق، موجه بودن و انسجام دروني ديدگاه امام ع را روشن مي سازد و از سوي ديگر راه را براي تربيت و انسان سازي هموار مي نمايد، زيرا بدون بررسي سازگاري حالات دروني و بيروني آدمي، تشخيص نقاط ضعف و نيز بيماري ها و تعارضات اخلاقي و پيشنهاد درمان مناسب براي آنها، دشوار و بلكه غيرممكن خواهد بود.

This study is going to infer and review the principles of ethical compatibility from Nahjolbalaghe viewpoint in a descriptive-analytical method. Compatibility is a necessary condition and for some necessary and sufficient condition to justify and validate the ethical approaches and holding compatibility inside the scopes of human being’s nature and also their interconnectivity is the first criterion to assess their reasonability. Some of these principles has been argued in Nahjolbalaghe openly and some secondarily. Clarification and analysis of these principles in Nahjolbalaghe has two aspects: it shows authentication, justification and internal consistency in Imam’s approach, secondly it facilitate the way to instruct and educate human beings, because without analysis of men’s internal and external feelings’ compatibility it is difficult or impossible to recognize weak points and ethical diseases and paradoxical points and consequently the recommendation to remedy them suitably.