تمثيل آتش و اشتراكات آن در شاهنامه فردوسي و اشعار مولانا

The allegory of fire and its commonalities in Ferdowsi's Shahnameh and Rumi's poems

استفاده از تمثيل به عنوان يكي از مهمترين و اساسي ترين صناعات بلاغي در ميان شاعران زبان و ادبيات فارسي امري مرسوم و معمول است. اكثر تمثيلات به كاررفته شده در آثار شاعران ريشه در اسطوره و دين دارند. فردوسي و مولانا كه جايگاه شعر فارسي را در حماسه و عرفان به رفيع ترين نقطه ممكن متعالي رسانده اند، بيشترين استفاده را از تمثيل در جهت القاي مجردات ذهني خويش بر فكر و انديشه مخاطب به كار برده اند. استفاده از تمثيل آتش يكي از شاخص ترين و بيشترين تمثيلات استفاده شده در شاهنامه فردوسي و اشعار مولانا مي باشد. با وجود تفاوت هاي ماهوي و ساختاري در ادبيات حماسي و عرفاني، اشتراكات موضوعي تمثيل آتش در اشعار هر دو شاعر به چشم مي خورد كه با وجود همانندي در موضوع به لحاظ مضمون متفاوتند. در مقاله حاضر به روش توصيفي-تحليلي، اشتراكات موضوعي و تفاوت هاي نگرشي دو شاعر بلند آوازه مورد بحث و بررسي قرار گرفته تا با نتيجه گيري از يافته ها ميزان تاثيرپذيري دو شاعر از اسطوره و دين و نيز سير تصاوير آتش از اسطوره تا عرفان مشخص گردد.

The use of allegory as one of the most important and basic industries of rhetoric is common among poets of Persian language and literature. Most of the allegories used in the works of poets are rooted in myth and religion. Ferdowsi and Rumi, who have elevated the position of Persian poetry in epic and mysticism to the highest possible point, have made the most use of allegory in order to instill their mental abstractions in the mind and thought of the audience. The use of allegory of fire is one of the most significant and most allegories used in Ferdowsi's Shahnameh and Rumi's poems. Despite the essential and structural differences in the epic and mystical literature, the thematic similarities of the allegory of fire can be seen in the poems of both poets, which, despite the similarity in subject matter, are different in content. In this article, by descriptive-analytical method, thematic commonalities and attitudinal differences of two famous poets are discussed to determine the degree of influence of two poets from myth and religion and also determine the course of images of fire from myth to mysticism.