مدلسازي مطلوبيت زيستگاه گونه ي جرد ايراني (Meriones persicus) به عنوان مخزن بيماري سالك در ايران

زمينه و هدف: جوندگان، بزرگ‌ترين راسته پستانداران هستند كه با جمعيتي بسيار بر روي كره‌ زمين منشأ خسارات اقتصادي و بهداشتي فراواني هستند. جوندگان به‌عنوان مخزن برخياز بيماري‌هاي قابل سرايت از جانوران مهره دار به انسان مطرح هستند. از جمله اين بيماري‌ها مي‌توان به بيماري سالك اشاره كرد. مطالعه حاضر با هدف مدل‌سازي مطلوبيت زيستگاه جرد ايراني به‌عنوان مخزن بيماري سالك جلدي در ايران انجام شد.مواد و روش‌ها: بدين‌منظور 17 متغير زيستگاهي اعم از دو متغير توپوگرافي، 7 متغير اقليمي و 8 متغير كاربري اراضي/پوشش زمين به‌عنوان متغيرهاي زيستگاهي به‌همراه نقاط حضور گونه، وارد مدل‌سازي MaxEnt گرديدند. مدل‌هاي توزيع گونه، ابزاري مفيد در شناسايي مناطق مطلوب براي حضور گونه‌هاي حيات‌وحش هستند و به همين علت در حفاظتاز گونه‌ها و مديريت زيستگاه داراي اهميت بالايي هستند. از جمله اين مدل‌هاي توزيع گونه مي‌توان به مدل MaxEnt اشاره كرد.يافته‌ها: بر اساس نتايج حاصل از مدل‌سازي MaxEnt، زيستگاه مطلوب گونه جرد ايرانيبا مساحت 430900 كيلومتر مربع، معادل 30% از سطح ايران را به خود اختصاص داده است. همچنين سه متغير زمين‌شناسي، فاصله از جاده و كاربرياراضي به‌عنوان متغيرهاي مؤثر در مدل‌سازي مطلوبيت زيستگاه اين‌گونه مخزن بيماري سالك روستايي شناسايي گرديد. از ديگر نتايج اين مطالعه، تهيه نقشه مطلوبيت زيستگاه گونه جرد ايراني به دو صورت پيوسته و گسسته بود كه بيشترين پراكنش و حضور را در استان‌هاي گلستان، خراسان شمالي و مازندران نشان داد.نتيجه‌گيري: در نهايت با توجه به نتايج حاصل از اين مدل‌سازي و تأثير متغيرهاي زيستي و انسان‌شناختي به‌عنوان متغيرهاي مؤثر در مدل‌سازي مطلوبيت زيستگاه اين‌گونه مخزن و آثار روحي و رواني و اقتصادي محتمل بر بيماري سالك پوستي و نبود واكسن اثربخش و وجود جوندگان در چرخه بيماري‌زايي آن، شناسايي مخازن و زيستگاه مطلوب مخازن اين بيماري براي انجام اقدامات مديريتي امري لازم و ضروري است تا سنگ بنايي براي كنترل و مديريت هرچه بهتر اين بيماري باشد.