تأثير پتانسيل آب بر شاخص‌هاي بيوشيميايي و جوانه‌زني بذر توده‌هاي مختلف كنار (Ziziphus spina christi)

مقدمه: بذر مهمترين عامل توليد مثل جنسي در گياهان است كه نقش مهمي در انتقال خصوصيات وراثتي، پراكنش و استقرار گياه در مناطق مختلف دارد. جوانه‌زني بذر از مهمترين و پيچيده‌ترين مراحل چرخه زندگي گياهان مي‌باشد كه تحت تأثير عوامل ژنتيكي و محيطي قرار مي‌گيرد. تنش خشكي از موانع اصلي توليد محصولات زراعي، باغي و بومي در بسياري از نقاط دنيا به‌ويژه مناطق خشك و نيمه خشك، مانند ايران، محسوب مي‌شود. پژوهش حاضر با هدف بررسي تأثير تنش خشكي بر شاخص‌هاي بيوشيميايي و جوانه‌زني بذر توده‌هاي مختلف كنار به عنوان گونه‌اي مرتعي دارويي و مناسب جهت كنترل فرسايش خاك در مناطق خشك صورت گرفت.مواد و روش‌ها: آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با چهار تكرار در آزمايشگاه علوم و تكنولوژي بذر دانشكده كشاورزي دانشگاه ياسوج در سال 1397 انجام شد. تيمارهاي آزمايش شامل توده‌هاي بذري كنار جمع‌آوري شده از شهرستان‌هاي ميناب، كازرون، مسجدسليمان و دهدشت و پنج سطح پتانسيل آبي صفر، 2، 4، 6، و 8 بار بود.يافته‌ها: در پژوهش حاضر اثر پتانسيل اسمزي، توده و برهمكنش آن‌ها بر شاخص‌هاي جوانه‌زني (درصد جوانه‌زني، سرعت جوانه‌زني، طول گياهچه، ضريب آلومتري و بنيه طولي) و بيوشيميايي (پراكسيدهيدروژن، پروتئين، پرولين، فعاليت كاتالاز و آسكوربات پراكسيداز) بذر كنار معني‌دار بود. نتايج نشان داد كه اثر پتانسيل اسمزي بر تمامي شاخص‌هاي جوانه‌زني ذكر شده به استثناي ضريب آلومتري كاهشي بود؛ با افزايش شدت پتانسيل اسمزي محتواي پروتئين‌هاي محلول بذر روند كاهشي و ميزان پرولين، فعاليت كاتالاز و آسكوربات‌پراكسيداز روند افزايشي داشت. با افزايش شدت تنش اسمزي طول ريشه‌چه درگياهچه افزايش چشمگيري داشت كه سبب افزايش شاخص ضريب آلومتري گياهچه شد.نتيجه‌گيري: شاخص‌هاي جوانه‌زني و بيوشيميايي بذرهاي كنار در همه توده‌ها با كاهش پتانسيل اسمزي تغييرات چشمگيري داشتند و كاهش پتانسيل اسمزي با كاهش جوانه‌زني و قدرت استقرار بذر كنار همراه بود. اين نتايج مي‌تواند ما را در شناخت پيش‌نيازهاي جوانه‌زني و توسعه سطح جنگل‌هاي كنار كمك نمايد.