تعيين دماي ويژه و ارزيابي خصوصيات جوانه‌زني بذر بادآورد (Notobasis syriaca) در پاسخ به دامنه دمايي و تنش‌هاي شوري و خشكي

مقدمه: بادآورد با نام علمي (Notobasis syriaca) به‌عنوان يك علف‌هرز گياه دارويي معرفي شده است. در استان خوزستان، بادآورد در مزارع غلات به‌ويژه در حاشيه مزارع به‌وفور مشاهده مي‌گردد. جهت كنترل موفق علف‌هاي هرز، شناخت جنبه‌هاي زيستي -بوم‌شناسي (دما، شوري و خشكي) در پويايي جمعيت علف‌هاي هرز و مديريت علف‌هاي هرز نقش كليدي دارد؛ بنابراين هدف از انجام اين تحقيق ارزيابي پاسخ بادآورد به دما، شوري و خشكي و همچنين تعيين دماي ويژه بر اساس مدل‌هاي دو تكه‌اي، بتا چهارپارامتره و دندانه‌اي مي‌باشد.مواد و روش‌ها: به‌منظور بررسي اثر دما (5، 10، 15، 20، 25، 30، 35 و 40 درجه سلسيوس)، شوري (صفر، 50، 100، 150، 200، 250 و 300 ميلي‌مولار) و تنش خشكي (صفر، 0.2، 0.4، 0.6، 0.8، 1، 1.2 و 1.4 مگاپاسكال) برعلف‌هرز بادآورد، سه آزمايش جداگانه به‌صورت طرح كاملاً تصادفي در 6 تكرار در آزمايشگاه علوم علف‌هاي هرز دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي خوزستان انجام گرفت. درون هر پتري 25 عدد بذر قرار داده شد و 7 ميلي‌ليتر محلول اضافه گرديد. در آزمايش lrm;هاي شوري و خشكي به ترتيب از محلول كلريد سديم و پلي اتيلن گلايكول 6000 استفاده گرديد.يافته‌ها: جوانه‌زني بادآورد در دماي 5 تا 30 درجه سلسيوس بيش از 90 درصد بود و با افزايش دما به 35 درجه سلسيوس درصد جوانه‌زني به 24 درصد كاهش يافت. دماي پايه (Tb) باد آورد بر اساس سه مدل دو تكه‌اي، بتا چهارپارامتره و دندانه‌اي به ترتيب 2.95، 2.01 و 0.67 درجه سلسيوس پيش‌بيني گردديد. همچنين دماي مطلوب جوانه‌زني (To) در دو مدل دو تكه‌اي و بتا چهار پارامتره 22.26 و 23.40 درجه سلسيوس به‌دست آمد. دماي سقف (TC) در سه مدل دوتكه‌اي، بتا چهار پارامتره و دندانه‌اي به ترتيب 40.57، 39.75 و 40.03 درجه سلسيوس پيش‌بيني شد. دماي مطلوب تحتاني و فوقاني در مدل دندانه‌اي 20 و 30 درجه سلسيوس به دست آمد. شوري مورد نياز براي كاهش 50 درصد، جوانه‌زني، سرعت جوانه‌زني، طول گياهچه و وزن‌تر گياهچه به ترتيب 152، 85، 151 و 127 ميلي‌مولار بود. 50 درصد كاهش صفات درصد جوانه‌زني، سرعت جوانه‌زني، طول گياهچه و وزن‌تر گياهچه در سطوح تنش خشكي 0.81، 0.41، 0.43 و 0.45 مگاپاسكال بدست آمد.نتيجه‌گيري: نتايج نشان مي‌دهد كه بادآورد در دامنه وسيعي از دما جوانه‌زني دارد. در پاسخ به تنش‌هاي محيطي، بادآورد به عنوان علف‌هرز متحمل به شوري و خشكي معرفي مي‌گردد؛ بنابراين حضور اين علف‌هرز در اراضي شور و مناطق خشك دور از انتظار نيست.