خوانش فبكي داستان ماهي سياه كوچولو، اثر صمد بهرنگي

فلسفه براي كودكان (فبك)، برنامه‌اي نوين در عرصۀ تعليم و تربيت است كه متيو ليپمن آمريكايي در اواخر دهۀ 1960 ميلادي آن را پايه‌ريزي كرد. هدف اين برنامه آموزش مهارت تفكر به كودكان است. در برنامه فلسفه براي كودكان، داستان، نقشي اساسي دارد و ابزار اصلي آموزش مفاهيم فلسفي و مهارت‌هاي فكري است. مبدعان و انديشمندان اين برنامه براي اجرا و گسترش برنامۀ خود، داستان‌هايي خاص و متفاوت با داستان‌هاي معمولي نوشته‌اند كه داراي سه شاخصۀ غناي ادبي، فلسفي و روان‌شناختي است. برخي از منتقدان اين برنامه بر اين باورند كه كارآيي داستان‌هاي فبك در كشورهاي گوناگون، در گرو تناسب آن‌ها با معيارهاي اخلاقي و ارزش‌هاي فرهنگي كشورهاست. در اين جستار كه با روش توصيفي تحليلي و بهره‌گيري از منابع كتابخانه‌اي صورت مي‌گيرد، غناي ادبي، فلسفي و روان‌شناختي داستان ماهي سياه كوچولو، نوشتۀ صمد بهرنگي، بررسي شده‌است. دستاورد پژوهش نشان مي‌دهد كه اين داستان در هر سه شاخصه، غناي بالايي دارد؛ هر چند كه ضعف‌هايي هم در آن ديده‌مي‌شود. با اصلاح اين ضعف‌ها، داستان ماهي سياه كوچولو قابليت خوانش و استفاده در برنامۀ فبك را پيدا خواهدكرد و سبب غناي متون اين برنامه، جهت بومي‌سازي آن در كشور، خواهدشد.