مدل ارزيابي تحقق پذيري برنامه ريزي راهبردي در شهرسازي ايران

ارزيابي تحقق‌پذيري طرح‌هاي شهري، قبل از اجراي آنها مهم است. تحقق‌پذيري طرح‌هاي شهري، يكي از چالش‌هاي بزرگ برنامه‌ريزي شهري در ايران است. پژوهش‌هاي شهري نشان مي‌دهد كه توسعه شهري در جهان امروز فرآيندهاي پيچيده‌اي را طي مي‌كند و گذرگاه اصلي آن از پيچ و خم‌هاي اقتصاد سياسي و از ميان رويكردهاي مختلف ايديولوژيك مي‌گذرد. اين نظريه در برخورد با برنامه‌ريزي ناگزير درگير مباحث مربوط به قدرت دولت سالاري، منابع مالي و حمايت از مردم يا شهروندان مي‌شود. زيرا برنامه‌ريزي شهري از آغاز ابزاري در دست دولت بوده تا با خصلتي آمرانه به ساماندهي شهرها بپردازد و امروز در رقابت با بخش خصوصي، روز به روز از اقتدار آن كاسته شده است. در اين ميان مردم، يعني ساكنان شهرها با جامعه شهري اغلب ناظر سلطه سرمايه بر عرصه شهرها مي‌باشند و اعتراض آنها به جايي نمي‌رسد. اين تحقيق از روش توصيفي، بررسي اوليه و مصاحبه‌هاي ساختاريافته با كارشناسان در پروژه‌هاي توسعه شهري براي شناسايي معيارها و شاخص‌هاي تحقق‌پذيري براي ارزيابي تحقق‌پذيري برنامه‌ريزي راهبردي استفاده كرده است. داده‌هاي اين تحقيق با استفاده از نرم افزار SPSS و Amos  تجزيه و تحليل شده اند.. يافته‌هاي به دست آمده نشان مي‌دهد كه عامل كالبدي بيشترين بار عاملي را با 0.98 به خود اختصاص داده است و بيشتر از ساير عوامل بر تحقق پذيري طرح راهبردي موثر بوده است. بعد از عامل بودجه بندي قرار دارد كه با بار عاملي 0.94 در رتبه دوم قرار گرفته است. عامل هاي سياسي و محيطي نيز با بارهاي عاملي 0.93 و 0.88 در رتبه‌هاي بعدي قرار گرفته‌اند. بنابراين مي‌توان گفت عامل كالبدي بيشترين تأثير را در تحقق پذيري طرح‌هاي راهبردي داشته است. همچنين عامل اقتصادي با بار عاملي 0.34 كمترين اثرگذاري را داشته است. مدل ارزيابي تحقق‌پذيري چند بعدي كه در اين مطالعه ارائه شده است مي‌تواند براي افزايش امكان اجراي برنامه‌ريزي‌هاي راهبردي شهري موجود در آينده مورد استفاده قرار گيرد و از اين رو مزايايي براي نسل آينده در ايران داشته باشد.