تحليل زماني‌ مكاني روند شمار روزهاي تندري در ايران زمين

براي انجام اين پژوهش از داده‌هاي ماهانه‌ي شمار روزهاي همراه با طوفانهاي تندري مربوط به 50 ايستگاه همديد ايران زمين طي بازه‌ي زماني1/1980 تا 12/2010 استفاده شد. يك پايگاه داده‌‌ گاه‌جاي در ابعاد50×372 ايجاد شد كه بر روي سطرها زمان(ماهها) و بر روي ستونها ايستگاههاي همديد قرار داشت. براي واكاوي وردايي شمار روزهاي همراه با طوفانهاي تندري از آزمون ناپارامتريك من كندال بهره گرفته شد. معناداري روند در سطح اطمينان 95 درصد آزمون شد. جهت برآورد نرخ وردايي از تحليلگر شيب سن بهره برديم. يافته‌ها نشان داد كه در اغلب ماههاي سال، بسامد رخداد اين مخاطره‌ي جوي در ايستگاههاي همديد افزايش يافته است. روند افزايشي اغلب ايستگاههاي شمال‌غرب، غرب، شمال و شمال‌شرق كشور در سطح اطمينان 95 درصد معنادار است. گستره و نرخ افزايش بسامد روزهاي همراه با طوفانهاي تندري در فصل بهار نسبت به ساير فصول ديگر سال بيشتر است. برخلاف ساير ماههاي ديگر سال در ماه مارس اغلب ايستگاههاي نيمه‌ي غربي كشور روند كاهشي معناداري را تجربه كرده‌اند. به نظر مي‌رسد كه دليل وردايي مشاهده شده در بسامد رخداد اين پديده‌ي فرين جوي ناشي از وردايي كنش سامانه‌هاي همديد مقياس موثر بر اقليم ايران زمين است. افزايش كنش واچرخندي سامانه‌ي سيبري در فصل بهار و تابستان منجر به شرايط دگرفشار بر روي نيمه‌ي شمالي كشور مي‌شود و افزايش رخنمود طوفانهاي تندري را براي اين بخش از گستره‌ي ايران زمين در پي خواهد داشت. همچنين كاهش بسامد رخداد طوفانهاي تندري در ماه مارس نيز ناشي از كاهش كنش چرخندي سامانه‌هاي سوداني و مديترانه‌اي در اين ماه از سال است.