كاربردي‌شدگي فعل «گفتن» در فارسي نو محورهاي موضوعي : زبان و ادب فارسي

The Prammaticalization of the Verb "goft@n" In New Persian

يكي از فرايندهاي تغيير زباني، كاربردي¬شدگي است و از جمله محصولات اين فرايند، گفتماننماها هستند. گفتمان¬نماها عناصر زباني هستند كه كلام را يكپارچه ميكنند و به¬گفتمان اجازۀ انحراف از مسير اصلي خود را نمي¬دهند. هدف اين مقاله، بررسي كاربردي¬¬شدگي فعل «گفتن» در فارسي¬نو است. به¬منظور بررسي دقيق¬تر، فارسي¬نو را به دو دورۀ مجزا تقسيم كرده¬ايم؛ فارسي¬نو متقدم (از قرن چهارم تا اواخر هفتم) و فارسي معاصر. در فارسي¬نو متقدم، فعل «گفتن» در مقام فعل اصلي واژگاني در معناهاي «بيان¬ كردن» و «ناميدن» كاربرد ¬داشته است و بيانكنندۀ مفهوم وجهيت استقرايي نيز بوده و در ساخت¬هاي غيرشخصي شركت مي¬كرده ¬است. اين جزء زباني در فارسي معاصر با حفظ نقش‌هاي قبلي از رهگذر فرايند كاربردي‌شدگي به گفتمان¬نما تبديل شده¬ است. در اين نقش متأخر، فعل «گفتن» به صورت¬هاي «مي¬گم» و «بگو» درآمده ¬است و نقش‌¬هاي «شروع گفتمان»، «تغيير موضوع» و «اشاره به ¬اطلاعات جديد در گفتمان» را بر عهده ¬دارد. بسامد وقوع گفتمان¬نماي «ميگم» بيشتر¬ از گفتمان‌‌نماي «بگو» است. داده¬¬هاي اين پژوهش، مستخرج از كتاب¬‌هاي نگاشته‌شده به زبان فارسي نو متقدم، اينترنت و فيلم¬هاي تلويزيوني است. از آن¬جا كه گفتمان¬نماها بيشتر در گونۀ گفتاري يافت مي¬شوند، در فارسي معاصر براي بررسي نقش متأخر گفتمان¬نمايي «گفتن» فيلم‌هاي تلويزيوني برگزيده شدند.

One of the language change processes is pragmaticalization, and among the products of this process are discourse markers.Discourse markers are the language elements that make the discourse homogeneous and do not allow discourse to deviate from its original path.This paper aims to investigate the pragmmaticalization of the verb "goft@n" (i.e. sayying) in New Persian. In order to investigate more exactly, we have divided New Persian into two separate periods: Early New Persian and Modern Persian.In early New Persian, the verb "goft@n" functioned as the main lexical verb in the meanings of "to say" and "to name”, expressed the concept of inductive modality and also participated in impersonal constructions.In Modern Persian, in addition to conserve previous functions, this linguistic element is evolved into a discourse marker through pragmmaticalization.In this new function, "goft@n" also appears in two other forms as "migam" and "begu" and functions as initiating discourse, changing the topic, and referring to new information. The token frequency of "migam" is more than "begu".The research data has been extracted from the books written in Early New Persian language, internet, and TV movies.Because discourse markers are mostly found in the spoken variety, the TV movies have been chosen in order to investigate functions of the verb "goft@n" as a discourse marker in Modern Persian.