واكاوي شاخص‌هاي حكمراني خوب در دانش بومي قنات قصبه گناباد

درهم‌تنيدگي‌هاي موجود در سيستم‌هاي طبيعي ـ انساني، منجر به توجه به رويكرد حكمراني آب شده است. حكمراني خوب، نظريه‌اي است كه بر مبناي رويكرد حكمراني شكل‌گرفته و براي دستيابي به آن، شاخص‌هاي متعددي توسط پژوهشگران مختلف و با توجه به شرايط حاكم بر منطقه و يا سيستم‌هاي آبي موردنظر ارائه ‌شده است. قنات يكي از مهم‌ترين ابتكارات ايرانيان در مواجهه با مسئله كميابي آب است. قنات قصبه گناباد نيز از قديمي‌ترين قنات‌هاي احداث ‌شده در ايران محسوب مي‌شود كه دانش بومي به كار گرفته ‌شده در آن منجر به دوام چند هزارساله اين سازه عظيم شده است. آنچه كه در دانش بومي مسائل آبي بصورت عمده به آن توجه شده است ابعاد فني و سازه‌اي بوده است درحالي‌كه دانش بوميِ حكمراني و مديريت آب در ايران، از غناي بسياري برخوردار است كه متأسفانه بسيار كمتر به آن توجه شده است. با توجه به‌ضرورت بررسي دانش بومي از يك‌سو و لزوم بررسي اصول حكمراني خوب از سوي ديگر، پژوهش حاضر درصدد است تا ضمن پيوند دانش بومي حكمراني آب در ايران با رويكرد نوين حكمراني آب، به تبيين و واكاوي شاخص‌هاي حكمراني خوب در حكمراني مبتني بر دانش بومي قنات قصبه گناباد بپردازد. براي دستيابي به اهداف پژوهش، از منابع كتابخانه‌اي و روش تحليل تطبيقي استفاده ‌شده است. نتايج مطالعات، بيانگر وجود هفت مورد از شاخص‌هاي حكمراني خوب شامل مشاركت، سازگاري، شفافيت، مسئوليت‌پذيري، اجماع‌محوري، حاكميت قانون و كارآمدي و اثربخشي در دانش بومي حكمراني اين قنات است. لازم به ذكر است كه واكاوي انواع همكاري‌ها در ساختار مشاركت‌محور حكمراني و مديريت آب قنات قصبه گناباد خود نيازمند پژوهشي مجزا است.