پديد آورندگان :
نواب زاده شفيعي، سپيده دانشگاه علامه طباطبائي , احمدي، معصومه دانشگاه علامه طباطبائي , الوند كوهي، زهره دانشگاه علامه طباطبائي
كليدواژه :
ديوان شمس , زيبايي‌شناسي , سبك‌شناسي تطبيقي , ميروويچ , ترجمه
چكيده فارسي :
زﯾﺒﺎﯾﯽﺷﻨﺎﺳﯽ به مطالعه ﺷﻌﺮ در دو ﺑﺨﺶ، روﺳﺎﺧﺖ، يعني زﺑﺎن و ﻣﻮﺳﯿﻘﯽ آن، و زيرﺳﺎﺧﺖ، يعني ﻣﺤﺘﻮا و اﻧﺪﯾﺸﻪ ﭘﻨﻬﺎن در كلام، مي‌پردازد. ﻏﺰﻟﯿﺎت ﺷﻤﺲ ﺗﺒﺮﯾﺰي، ﻧﻤﻮﻧﻪي ﺑﺎرز شعر حماسي ـ عرفاني اند كه از آرايه‌هاي ادبي، موسيقي و عناصر زيبايي زيرساختي و روساختي قوي برخوردارند. مولوي در ديوان شمس به وفور از آهنگِ حاصل از چينش‌‌هاي متفاوت مصوت‌ها، عناصر روساخت زيبايي شعر، براي القاء معاني و هيجاناتِ عرفاني خود استفاده مي‌كند. در اين مقاله، انتقال عناصر زيبايي‌شناختي را در ترجمۀ فرانسوي اِوا دو ويتره ميروويچ با سبك‌شناسي وينه و داربلنه بررسي كرده‌ايم و نشان داده‌ايم كه وام‌گيري، گرته‌برداري، ترجمه واژه به واژه، تغييرِ صورت، تغييرِ بيان، معادل‌يابي و همانندسازي هر كدام بشكلي در گذار زيبايي شعر مولانا به زبان فرانسه نقش ايفا كرده‌اند. عناصر زيبايي‌شناختي شعر مولانا در ترجمه ميروويچ گذاري دشوار به «زبان ـ فرهنگ» فرانسه داشته‌اند. اين عناصر نهايتاً شكل و قالبي متفاوت و البته گاه دلنشين يافته‌اند، كه به توانش زبان‌شناختي مترجم، و «تراوايي» زبان فرانسه نسبت به عناصر زباني ـ فرهنگي شعر فارسي و عروض خاص آن مربوط مي‌شود. افق زبانيِ ترجمه ميروويچ، متفاوت از افق زيبايي‌شناختي شعر مولانا، ازتعامل زبان ـ فرهنگ‌هاي مقصد و مبدأ در نزد مترجم شكل گرفته است كه ويژگي خاص خود را به عنوان يك اثر مستقل ادبي داراست.
چكيده لاتين :
Aesthetics is interested in the beauty of the poem on two levels: supra-structural (form), and infra-structural (content).
L’esthétique s’intéresse à la beauté du poème à deux niveaux: supra-structural, la forme ; et infra-structural, le contenu. Du point de vue infra-structural on distingue quelques genres comme la poésie épique et ses sous-genres épico-mystique, dont le Divan-e-Shams est l’exemple connu. Dans cette recherche, nous suivons la transmission des éléments esthétiques du Divan-e-Shams dans la traduction française De Vitray-Meyerovitch, grâce aux différents procédés stylistiques, définis par l’approche de Vinay et Darbelnet, comme Emprunt, Calque, Traduction littérale, Transposition, Modulation, Equivalence, Adaptation. La transmission des éléments esthétiques de la poésie de Rûmî, s’est presque réalisée dans la «langue-culture» française, sous une forme parfois étrange, mais parfois bien composée pour donner le même effet que l’original. Ce qui révèle la «perméabilité» de la langue française aux éléments linguistiques et culturaux persans pour créer finalement un horizon linguistique propre à la traduction produite, qui est le résultat de l’interaction des horizons de «langues-cultures», source et cible.
