تحليل محتواي مناجات نامه خواجه عبدالله انصاري ؛ با تأكيد بر پيام‌هاي فرهنگي و اخلاقي

Content analysis of Khajeh Abdollah Ansari , s Munajat Nameh With emphasis on cultural and moral messages

خواجه عبدالله انصاري، يكي از عالمان و عارفان صوفي مسلك و از نوابغ ادبيات ايران است. آثار بي‌نظير وي، اين شخصيت را به يكي از چهره‌هاي مهم فرهنگي تبديل كرده است. اين اثر به رغم شخصي بودن، ذيل كتاب‌هاي معرفتي قرار دارد و داراي ريشه‌هاي اجتماعي، فرهنگي و اخلاقي است. در اين مقاله با به كارگيري روش تحليل محتواي كيفي، پس از خوانش تمام متن، به تفسير و تحليل محتواي مناجات نامه‌ي حواجه عبدالله انصاري پرداخته شد؛ سپس در فرآيندي نظام‌مند، مقوله‌ها و تم‌ هاي اصلي از متن مناجات نامه استخراج شد.محتواي مناجات نامه در دو بخش پيام‌هاي اخلاقي و فرهنگي تحليل شد. تحليل يافته‌ها آشكار ساخت كه خواجه عبدالله انصاري پيام‌هاي فرهنگي را در قالب 6 تم اصلي شامل: نگرش همدلانه و مسالمت آميز با ديگري، تأكيد برآگاهي و خردمندي، مذمت انديشه‌ي ماترياليسم، اميد به زندگي و وصال خداوند، تأكيد بر بردباري و تاب‌آوري، تأكيد بر بي‌نامي و گريز از قدرت مطرح مي‌سازد. پيام‌هاي اخلاقي نيز در قالب 6 تم شامل: تأكيد برخودشناسي و خداشناسي، توكل به خداوند، تأكيد بر توبه پذير بودن خداوند، انديشه‌ي در مركز بودگي خداوند، ، مذمت ريا و دورويي، ملالت و سرزنش پيروي كنندگان از هواي نفس، مطرح شد.

Khajeh Abdullah Ansari is one of the Sufi scholars and mystics, and the geniuses of Iranian literature.
His unique work has transformed this person into an important cultural personality. In spite of being personal, this work is under epistemological books and has social, cultural and moral roots. In this paper, using the method of content analysis, after the full text was read, the interpretation and analysis of the content of the Munajat Nameh of Khajeh Abdollah Ansari was discussed; Then, in a systematic process, the main categories and themes were extracted from the text of the Munajat Nameh.
The content of the Monajat Nameh was analyzed in two sections of moral and cultural messages. The analysis revealed that Khajeh Abdullah Ansari presented cultural messages in the form of six main themes: sympathetic and peaceful attitude with the other, emphasis on intelligence and wisdom, denial of materialism, life expectancy and attachment of God, emphasis on tolerance and resilience, anonymous emphasis and escape of power. Ethical messages were also presented in the form of six themes: the emphasis on morality and theology, the belief in God, the emphasis on God's repentance, thought in the center of God, the denial of duplicity and hypocrisy, blaming followers of the passion.