مهم‌ترين موانع نهادي خلق دانش‌ها و فناوري‌هاي مولد و اثربخش؛ مطالعه‌ي موردي: فقدان تقاضاي اقتصادي براي دانش و مهارت‌هاي مولد و بهره‌ور

بيش از دو دهه است كه الگوي توليد دانش بنيان با ظرفيت‌هاي چشمگير براي رشد اقتصادي مطرح شده است. يكي از ويژگي‌هاي اساسي اين الگو، خلق، نشر و كاربرد دانش و فناوري در همۀ فعاليت‌هاي اقتصادي است. از منظر اقتصادي، مي‌توان در يك تقسيم بندي، عوامل موثر بر خلق، نشر و كاربرد دانش و فناوري و تحقق اين الگوي توليد را به دو دسته عوامل جانب عرضه و عوامل جانب تقاضا تقسيم نمود. اين مقاله بر عوامل جانب تقاضا متمركز مي‌شود و با استفاده از چارچوب نظري اقتصاد نهادي، نهادها و روابط علّي بين نهادي و درون نهادي مؤثر بر فقدان تقاضاي اقتصادي براي دانش و فناوري را بررسي مي‌كند و تلاش مي‌كند از اين منظر يكي از مهم‌ترين موانع نهادي خلق دانش‌ها و فناوري‌هاي مولد در ايران را شناسايي كند. روش جمع‌آوري داده‌ها، اسنادي-كتابخانه‌اي و روش تحليل داده‌ها، توصيفي- تحليلي و با كمك گرفتن از شواهد تجربي كشورهاي موفق در به كارگيري الگوي توليد دانش بنيان است. مهم‌ترين يافته‌ي تحقيق اين است كه مهم‌ترين مانع نهادي خلق دانش‌ها و فناوري‌هاي مولد و اثر بخش در ايران، فقدان تقاضاي اقتصادي براي اين گونه دانش‌ها و فناوري‌هاست و اصلاح روند خلق دانش و فناوري‌هاي مولد و اثر بخش در ايران، مشروط به اصلاح ساختار اقتصادي غالب كشور و تبديل آن به ساختار اقتصادي مبتني بر فعاليت‌هاي مولد و بهره‌ور است.