تأثير آموزه‌هاي ديني در تصويرپردازي دنيا در مثنوي معنوي

زمينه و هدف: در فرهنگ اسلامي مانند فرهنگهاي مختلف بشري دربارۀ دنيا و مصاديق آن بسيار سخن گفته شده است. شاعران بزرگ زبان فارسي نيز اغلب بر اساس نگرش مذهبي و صبغۀ فكري خود به اين موضوع پرداخته‌اند. مولوي بعنوان يكي از بزرگترين شاعر عارفان در ادبيات فارسي، نيز در جاي‌جاي مثنوي به طرح ديدگاه و موضع خود دربارۀ دنيا پرداخته است. اين پژوهش درنظر دارد با بررسي تصاوير بلاغي دنيا در مثنوي، به جست‌وجوي ريشه‌ها و پايه‌هاي آن در ميان آيات، احاديث و روايات بپردازد. در واقع سؤال اصلي پژوهش حاضر اين است كه كدام تصاوير مثبت يا منفي دنيا در مثنوي معنوي با ديدگاههاي قرآن كريم و ديگر متون مذهبي هم‌پوشاني و مطابقت دارد و مثنوي در ارائۀ اين تصاوير تا چه اندازه متأثر و ملهم از اين متون است؟ روش مطالعه: روش اجراي پژوهش حاضر از نوع كتابخانه‌اي به‌صورت تحليل محتوايي خواهد بود. بدين صورت كه در آغاز با مطالعۀ مثنوي معنوي و ديگر منابع مرتبط و همچنين با استفاده از كتابهاي گوناگون، و رجوع به پايگاههاي اطلاعاتي الكترونيكي مختلف و استفاده از نشريات و مجلاتي كه در ارتباط با موضوع مورد پژوهش هستند، مطالب مورد نظر فيش‌برداري شده و سپس به‌صورت تطبيقي و با توجه به محتواي مطالب طبقه‌بندي شده‌اند.يافته‌ها: مولانا در بيان اكثر تصاوير دنيا، نگاهي قرآني و وحياني داشته و با تسلط بر كتاب الهي درعين تأثر از آيات و احاديث، با زيبايي تمام به وصف بديعي از دنيا ميپردازد. نتيجه‌گيري: اعجاز و زيبايي كار وي در اين است كه خلق اين توصيفات و تصاوير، با روشي شيوا و تلميح‌گونه صورت گرفته است. همچنين تصاوير منفي و مذموم دنيا در اين اثر، به مراتب بيشتر از تصاوير مثبت مطرح گرديده است (تقريباً دو برابر)، باوجوداين در هيچ موردي، خودِ حيات به‌تنهايي پست و بي‌ارزش معرفى نميشود، اما ممكن است به‌صورت پست براى انسان مطرح شود.