نقش مهاجرت در طرز تفكر نويسندگان مهاجر و انعكاس آن در رمانهايشان (بررسي موردي: محمود گلابدره‌اي، فيروزه جزايري دوما و گلي ترقي)

زمينه و هدف: براي دستيابي به سطح فكري نويسندگان، مطالعۀ آثار آنها كمك شاياني ميكند. نويسندگان مهاجر با انعكاس ابعاد مهاجرت در رمان، بخشي از ديدگاه خود را به خواننده نشان ميدهند. محمود گلابدره‌اي، فيروزه جزايري دوما، و گلي ترقي از جملۀ نويسندگاني هستند كه تجربۀ زيستي خود را در آثارشان منعكس كرده‌اند. در اين پژوهش از نظرات عبدالعلي لهسايي‌زاده (نظريات مهاجرت، 1368) استفاده شده كه مهاجرت را از سه بعد اجتماعي ـ فرهنگي، روانشناسي و اقتصادي بررسي كرده است. تحقيق پيشِ رو براي پاسخ به اين پرسش انجام شده كه جهانبيني و تفكر رمان‌نويسان مهاجر چگونه در داستان منعكس ميشود. هدف اين مقاله بررسي و مقايسۀ سطح فكري نويسندگان مهاجر است تا از اين طريق نقش مهاجرت در خلق آثار آنها روشن شود. روش مطالعه: اين تحقيق به روش توصيفي ـ تحليلي شكل گرفته است. ابزار گردآوري داده‌ها اسنادي و كتابخانه‌اي است و پژوهش به روش تحليل محتواي كيفي تنظيم شده است. آنچه ميتواند به اثبات فرضيۀ پژوهش حاضر كمك كند، شواهدي است كه در آثار سه نويسندۀ مهاجر بچشم ميخورد. ازاينروي جامعۀ آماري و حجم نمونۀ تحقيق پيشِ رو عبارت است از: رمانهاي «دال» (358 صفحه) اثر محمود گلابدره‌اي، «عطر سنبل، عطر كاج» (192 صفحه) اثر فيروزه جزايري دوما و «اتفاق» (302 صفحه) اثر گلي ترقي. يافته‌ها: در اين پژوهش ديدگاههاي چند نظريه‌پرداز دربارۀ مهاجرت خوانده و مشخص شد كه اين پديده از سه بُعد اجتماعي ـ فرهنگي، روانشناسي و اقتصادي بر زندگي مهاجر تأثيرگذار است.نتيجه‌گيري: گلابدره‌اي نارضايتي از مهاجرت را به شكلهاي مختلف در رمان «دال» مطرح ميكند، جزايري دوما در رمان «عطر سنبل، عطر كاج» به درجۀ زيادي از رضايتمندي نسبت به مهاجرت رسيده و در رمان «اتفاق» عدم هماهنگي با مقصد، غم غربت و نوستالژي بزرگترين نگراني فكري ترقي بوده است.