بررسي عناصر و اشارات اسلامي در منظومۀ «ويس و رامين»

زمينه و هدف: منظومۀ غنايي «ويس و رامين» متعلق به ادوار قبل از اسلام است كه در دورۀ اسلامي سروده شده است. اگرچه اين منظومه سرشار از عناصر و اشارات فرهنگ و دين قبل از اسلام ايرانيان است؛ اما فخرالدين اسعد گرگاني بدليل مسلمان بودن، در اين منظومه، به تلميحات و اشارات قرآني و مضامين اخلاقي ـ اسلامي اشاره كرده ‌است. در حقيقت اين نوع نگرش فخرالدين، برخاسته از باورها و عقايد ديني اوست. در اين مقاله عناصر، مضامين و اشارات اسلامي موجود در اين منظومۀ داستاني تحليل و توضيح داده شده‌اند. اين پژوهش كوششي براي نشان دادن جايگاه دين اسلام در منظومه غنايي ويس و رامين است.روش مطالعه: اين پژوهش به روش توصيفي ـ تحليلي و تحليل محتوا انجام و بمنظور گردآوري اطلاعات از روش كتابخانه‌اي استفاده شده ‌است. يافته ها: مواردي از قبيل ستايش خداوند با صفات مورد بحث در فرقه‌هاي اسلامي، نعت پيامبر اكرم (ص)، تليميحات قرآني، قرباني كردن گاو و مانند آنها از اشارات مربوط به دين اسلام در اين منظومه است. نتيجه گيري: نظام فكري و اخلاقي در منظومۀ ويس و رامين بر پايۀ باورهاي ديني استوار است. اين منظومه بدليل سروده شدن در دورۀ اسلامي حاوي اشارات اسلامي و بدليل موضوع و ريشۀ داستان، حاوي آموزه‌ها و تعليم و اعتقادات ايران باستان، خصوصاً كيش زدشتي است. فخرالدين كه در مقدمۀ اثرش و در بخش «ستايش يزدان» با اشاره به مسائلي چون انكار رؤيت خداوند و رد اعتقاد اهل تشبيه، معتزلي بودن وي تا حدودي اثبات ميشود، اگرچه به تناسب موضوع منظومۀ خويش مجبور به بيان موضوعات و اشارات ديني مزديسنا شده است، بدليل مسلمان بودن وي، اشارات فراواني از مباني دين اسلام نيز در اثرش ديده ميشود.