كاركردهاي زيباشناسي و سبك شعري صفات در غزليات عطار نيشابوري

زمينه و هدف: صفت واژه اي است كه موصوف خود ‌را مقيد ميكند و توضيحي درباره آن ميدهد. شاعران براي بيان عميقترين احساسات خود از ابزاري قدرتمند به نام صفت بهره ميگيرند. در آثار ادبي، بويژه شعر، صفات بيش از آنكه از حيث دستوري اهميت داشته باشند، در بلاغت آن نقش داشته و نكات پوشيدۀ ذهني نويسندگان را آشكار ميكنند. صفات بياني در غزليات عطار ارزش بلاغي، زيباشناسي و سبك‌شناسي بسياري دارند كه هم از نظر محتوايي و انسجام متن و هم از نظر تعيين سبك غزليات حائز اهميت هستند. روش مطالعه: پژوهش پيش رو مطالعه اي نظري است كه به شيوه توصيفي - تحليلي به بررسي توصيفي اين ابهامات، تحليل كاركردهاي هنري ـ زيبايي‌شناسي، و پيجويي تناسب بين اين كاركردها و سبك شخصي عطار پرداخته است. بدين منظور صفات بياني 400 غزل نخست از غزليات وي، براساس كاركردهاي بلاغي سبك‌شناسي مورد مطالعه قرار گرفته شده است. يافته ها: غزليات عطار از جمله آثار فاخر ادبي است كه در آنها تركيبات وصفي در عين سادگي، ابهاماتي رمزگونه دارند كه درك آنها را مشكل ميسازد. در اين پژوهش نمودهايي از كاربردهاي زيبايي‌شناسي صفت در شعر مانند صفت تسويه، صفت مفروق و غيره بدست آمده كه تاكنون در آثار ادبي و پژوهشهاي دستوري ـ بلاغي صفت بدان اشاره نشده و شايستۀ تأمل است. نتيجه گيري: سبك غزليات عطار در كاربرد هنري صفات، سبكي بينابين از درونه و برونه زبان است و بارزترين كاربرد بلاغي آن در ايجاد جلوه‌هاي موسيقايي است. مجازها همچنين در اين غزليات، نقش اساسي در انسجام محور طولي دارند؛ بگونه اي كه دريافت درست مفهوم در گروِ دريافت درست از مجازها است.